สวยอย่างฉลาดรศ.ดร.พิมลพรรณ พิทยานุกุล : คณะเภสัชศาสตร์ ม.มหิดลคนรอบตัวทั้งหญิงและชายมักบ่นให้ฟังว่าผมร่วงทุกวัน ทำให้เป็นกังวลและคอยสอดส่องว่ามียาดีที่ไหนจะได้ไปซื้อหามากินและทา ปัญหาเหล่านี้พบในเกือบทุกวัย โดยเฉพาะอย่างยิ่งสาวใหญ่และหนุ่มใหญ่ บางคนแทบจะไม่เหลือเส้นผมแล้ว เห็นศีรษะล้านเป็นขุนช้าง แต่ก็ยังพยายามหายาดีมากินและทาทำให้เสียเงินเสียทองไปมากมาย แต่ก็ยังไม่ได้ผล ทั้งหมดนี้เกิดจากความไม่เข้าใจธรรมชาติของร่างกาย หลายคนยังมีความหวังทั้งนี้ขึ้นอยู่กับเหตุปัจจัยที่มีผลต่อการหลุดร่วงของเส้นผม แต่หลายคนที่ศีรษะล้านเป็นขุนช้างและล้านมานานหลายปีแล้ว โอกาสจะสมหวังคงเป็นไปไม่ได้เพราะรากผมฝ่อไปหมดแล้ว การจะไปกินยาหรือทายาเพื่อให้เส้นผมงอกอีกนั้นเป็นไปไม่ได้เพราะไม่มีรากผมเหลือแล้ว ผมร่วงตามธรรมชาติวงจรชีวิตของเส้นผมแต่ละเส้นบนหนังศีรษะจะมี 3 ระยะ คือ ระยะที่ 1 ‘ระยะของการเจริญเติบโต’ โดยเส้นผมที่งอกจากรากผมจะเจริญเติบโตประมาณ 1 เซนติเมตรต่อเดือน และจะสามารถคงอยู่บนหนังศีรษะได้ประมาณ 3-7 ปีในคนที่มีสุขภาพปกติ จากนั้นจึงจะเข้าสู่ระยะที่ 2 คือ ‘ระยะพักตัว’ ระยะนี้เส้นผมจะไม่เจริญเติบโตและรากผมจะหดและเริ่มฝ่อ ระยะพักตัวนี้จะใช้เวลาประมาณ 3-4 สัปดาห์ก่อนจะเข้าสู่ระยะสุดท้ายคือ ‘ระยะหลุดร่วง’ ซึ่งรากผมและเส้นผมจะหลุดร่วงออกจากหนังศีรษะ ระยะนี้จะกินเวลาอีกประมาณ 3-4 เดือน และในที่สุดร่างกายจะมีปัจจัยต่างๆ มากระตุ้นให้เกิดการสร้างรากผมใหม่แทนที่รากผมที่ฝ่อและหลุดร่วงไป ในคนที่มีสุขภาพร่างกายปกติ เส้นผมบนหนังศีรษะส่วนใหญ่ประมาณ 80-95% จะอยู่ในระยะเจริญเติบโต ส่วนที่เหลือ 5-20% จะอยู่ในระยะหลุดร่วง ส่วนระยะพักตัวของเส้นผมจะสั้นมาก ดังนั้นเราจึงพบว่าทุกคนจะมีเส้นผมหลุดร่วงได้ทุกวัน ประมาณ 100-150 เส้นต่อวัน ซึ่งนับเป็นเรื่องปกติ อย่างไรก็ตามนักวิทยาศาสตร์พบว่าผู้หญิง เส้นผมบนหนังศีรษะจะมีระยะที่ 1 คือระยะเจริญงอกงามนานกว่าผู้ชาย ทำให้ผู้หญิงมีเส้นผมดกหนานานกว่าผู้ชาย และในระหว่างตั้งครรภ์ เส้นผมจะยิ่งดก แต่เมื่อหลังคลอดบุตร เส้นผมจะหลุดร่วงมากกว่าปกติตามฮอร์โมนที่ลดลงนอกจากความเข้าใจในวงจรชีวิตเส้นผมแล้ว ความแตกต่างในวัยยังมีผลต่อการเจริญงอกงามของรากผมและเส้นผมอีกด้วย ในวัยเด็กและวัยรุ่นซึ่งเป็น วัยเจริญพันธุ์ ร่างกายสมบูรณ์มีฮอร์โมนเพศสูงสุด แน่นอนเซลล์ทั่วร่างกายมีการแบ่งตัวและเจริญเติบโตเต็มที่ รากผมก็เช่นกัน จะมีรากผมใหม่เกิดทดแทนรากผมเก่าที่ฝ่อและหลุดร่วงไปทันที โดยมีอัตราการเจริญเติบโตมากกว่าอัตราการตายของรากผมรวมทั้งเซลล์อื่นๆ ทั่วร่างกายก็เช่นกัน ทำให้วัยเด็กและหนุ่มสาวมีเส้นผมดกแม้ว่าจะร่วงทุกวันก็ตาม แต่เมื่อคนเราย่างเข้าสู่วัยกลางคนและวัยชรา อัตราการเกิดของเซลล์ใหม่หรือรากผมน้อยกว่าอัตราการตายและหลุดร่วงของรากผม ทำให้ผมบางลงๆ พร้อมกับอายุที่เพิ่มขึ้น เพราะเส้นผมที่หลุดร่วงทุกวัน แต่รากผมไม่ได้งอกใหม่หรืออัตราการงอกน้อยกว่าอัตราการหลุดร่วงของเส้นผมนั่นเองที่กล่าวไปข้างต้นเป็นเรื่องของธรรมชาติสำหรับคนที่มีสุขภาพสมบรูณ์ ดังนั้นหากพบว่าเราอยู่ในวัยกลางคนหรือวัยชรา หนังศีรษะมีผมบางก็เป็นเรื่องปกติไม่ต้องกังวลใจ และไม่ควรพยายามไปหาซื้อยาหรือวิตามินหรืออาหารเสริมหรือหายาอื่นใดมากินให้เสียเงินเสียทองอีกผมร่วงผิดปกติผู้ที่มีเส้นผมร่วงมากผิดปกติจนผมบางลงอย่างสามารถสังเกตเห็นได้ชัดเจน เกิดได้จากปัจจัยมากมายดังนี้1 ผมร่วงชนิดชั่วคราว สาเหตุเช่น ความเครียดมากๆ เป็นระยะเวลานานๆ อาการผมร่วงมักจะตามมาโดยไม่รู้ตัว สามารถเกิดได้กับทุกวัยแม้แต่วัยเรียน อาจเกิดจาก การเจ็บป่วย เป็นไข้สูง หรือโรคต่างๆ หรือสาเหตุจากการเป็นโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน หรือ เกิดกับ หญิงหลังคลอดบุตร หรือใน ผู้ที่มีการกินยาบางชนิด เช่น ยาคุมกำเนิด เป็นต้น การรักษา อาการผมร่วงชนิดชั่วคราวนี้ไม่จำเป็นต้องรักษา เพราะจะหายเองได้ เช่นเมื่อหายเครียดจากปัญหา หายจากอาการเจ็บป่วยที่เรื้อรังหรือเมื่อหยุดการกินยา เส้นผมจะเจริญหนาแน่นดังเดิมได้2 ผมร่วงจากกรรมพันธุ์ เกิดจากสาเหตุทางพันธุกรรม และจากระดับของฮอร์โมน ‘เทสโทสเทอร์โรน testosterone’ ในร่างกาย พบได้ในทั้งหญิงและชาย แต่จะพบในชายมากกว่าหญิงการรักษา ผมร่วงจากสาเหตุนี้แก้ได้ยากมากแม้ว่านักวิทยาศาสตร์ทางการแพทย์จะพยายามคิดค้นยาใหม่ๆ แต่ก็ยังไม่ได้ผล แพทย์ผิวหนังมักนิยมจ่ายยา เพื่อลดปริมาณของฮอร์โมนชนิดนี้ในร่างกาย หรือจ่ายยาลดความดันโลหิตซึ่งมีอาการข้างเคียงคือ การงอกของเส้นผม แต่เส้นผมที่งอกจะเป็นเพียงเส้นขนอ่อนๆ บางๆ เท่านั้น หรือแม้แต่ยากลุ่ม สเตรียรอยด์ ที่แพทย์บางท่านก็นิยมจ่าย แต่ผลลัพธ์ว่าจะมีเส้นผมงอกหนาได้นั้น คงเป็นไปได้ยากมากในกรณีของผมร่วงจากสาเหตุของพันธุกรรม แต่ที่แน่ๆ คือจะได้รับอันตรายจากยาอันตรายเหล่านี้องค์ประกอบเคมีของผลิตภัณฑ์บำรุงผมหรือป้องกันผมร่วงจะพบสินค้าเหล่านี้ขายดิบขายดี เพราะทุกคนอยากมีความหวังขอให้เส้นผมงอกงามดกหนาเหมือนวัยหนุ่มสาว (แม้ว่าจะใช้มานานปียังไม่ได้ผลแต่ก็ยังยินดีเสียเงินซื้อใช้ต่อไป) องค์ประกอบหลักทางเคมีมักประกอบไปด้วย1.สารสำคัญในการกระตุ้นให้มีการไหลเวียนของเลือดไปเลี้ยงรากผม เพื่อป้องกันผมร่วง มีมากมาย เช่น วิตามินชนิดต่างๆ รวมทั้งสารสกัดจากพืชสมุนไพรชนิดต่างๆ 2.สารอาหารในกลุ่มโปรตีน เพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงให้รากผมและเส้นผม3.สารสำคัญที่มีประสิทธิภาพลดและควบคุมปริมาณไขมันของหนังศีรษะ และลดอาการอักเสบของต่อมไขมัน4.สารสำคัญในการควบคุมการเจริญเติบโตของเชื้อจุลินทรีย์บนหนังศีรษะข้อควรสังเกตและน่าคิด หากยาและผลิตภัณฑ์ป้องกันผมร่วง มีประสิทธิภาพแก้ปัญหาผมร่วงได้ เราคงไม่ได้เห็นคนหัวเถิกหรือหัวล้านในผู้ชายได้ในทุกประเทศทั่วโลก สาเหตุจากพันธุกรรมคงต้องยอมรับ หรือมิฉะนั้นอาจแก้ปัญหาโดยการใส่วิกผมหรือชนิดถักทอเส้นผมลงบนหนังศีรษะ จะปลอดภัยกว่าการพยายามหาซื้อยาวิเศษที่อันตรายแต่ปราศจากความหวังมาเป็นที่พึ่ง

สวยอย่างฉลาดรศ.ดร.พิมลพรรณ พิทยานุกุล : คณะเภสัชศาสตร์ ม.มหิดลpypph@hotmail.com เครื่องดื่มประเภทน้ำชามีมาช้านานกว่า 4,700 ปี นอกเหนือจากการเป็นเครื่องดื่มแก้กระหาย แก้ง่วง ยังพบว่าสามารถแก้สารพัดโรคได้อีกด้วย เช่น ต้านอนุมูลอิสระที่เกิดขึ้นภายในเซลล์ของร่างกาย ต้านอาการอักเสบ ต้านเชื้อจุลินทรีย์ในลำไส้ ป้องกันตับจากสารพิษและโรคอื่นๆอีกมากมายที่เกิดจากอนุมูลอิสระ อย่างไรก็ตามการที่เครื่องดื่มชาให้ประโยชน์ต่อสุขภาพมากมาย เนื่องจากมีองค์ประกอบของสารสำคัญในใบชาที่เรียกว่า แทนนินหรือทีโพลีฟีนอล (Tea polyphenols) สารสำคัญกลุ่มนี้พบมากในพืชเกือบทุกชนิด แต่ละชนิดอาจจะมีโครงสร้างทางเคมีที่แตกต่างกันไป สารแทนนินในใบชาสดหรือชาเขียวที่มีฤทธิ์ทางยาที่สำคัญได้แก่ สารกลุ่มที่ชื่อว่า คาเทคชินส์ (catechins) ซึ่งนักวิทยาศาสตร์ค้นพบว่ามีฤทธิ์ต้านโรคภัยได้มากมายหากดื่มเป็นประจำ แต่สารสำคัญจากใบชามักจะสลายตัวได้ง่ายและรวดเร็วเมื่อสัมผัสกับออกซิเจนในอากาศและความร้อน ดังนั้นเราลองมาพิจารณาดูว่าวิธีการชงชาหรือเครื่องดื่มชาแบบไหนที่ให้ประโยชน์ต่อสุขภาพมากที่สุด หรือแบบไหนจะได้ประโยชน์น้อยที่สุด หรือไม่ได้ประโยชน์ต่อสุขภาพเลย หรือในทางตรงกันข้ามมีผลเสียต่อร่างกายก็เป็นไปได้   คำแนะนำเรื่องการดื่มชา1, สำหรับผู้ที่นิยมดื่มน้ำชาร้อนๆ สารสำคัญที่เป็นประโยชน์คือ ‘คาเทคชินส์’ จะถูกความร้อนทำลายไปเกือบหมด คงเหลือแต่ความหอมและรสชาติ ถ้าต้องการให้ได้ประโยชน์ต่อสุขภาพร่างกายแต่ยังนิยมชาร้อนๆ ควรดื่มน้ำชาที่เข้มข้น เช่นเดียวกับคนจีนแต้จิ๋ว ที่นิยมชงชาจีนรสเข้มข้นในถ้วยชาใบจิ๋วคล้ายกับการดื่มกาแฟเอ็กซ์เพรสโซ่ ความเข้มข้นของใบชาจะทำให้มีปริมาณสารคาเทคชินส์ที่เข้มข้น และแม้ว่าสารเหล่านี้จะสลายตัวไปบางส่วนเมื่อโดนความร้อนจากน้ำร้อน แต่จะยังคงมีบางส่วนที่หลงเหลืออยู่ ที่พอจะให้ประโยชน์ต่อสุขภาพได้บ้าง 2, ชาเขียวหรือสารสกัดจากใบชาสด หากนำมาเตรียมเป็นเครื่องดื่มแช่เย็น ความเย็นจะช่วยรักษาคุณค่าของสารสำคัญในใบชาไว้ได้ดี อย่างไรก็ตามหากขบวนการผลิตเครื่องดื่มชาเขียวต้องผ่านขบวนการต้มหรือทำให้ร้อนในขบวนการฆ่าเชื้อจุลินทรีย์ก่อนบรรจุลงในขวด ปริมาณสารสำคัญในน้ำชาก็จะถูกทำลายไปเช่นกัน 3, การดื่มน้ำชาไม่ว่าจะชาร้อนหรือชาแช่เย็น ไม่ควรแต่งรสด้วยนมทุกชนิด ไม่ว่าจะน้ำนมสด นมข้นหรือนมผง เพราะโปรตีนในนมจะไปจับกับสารสำคัญในชา และทำลายประสิทธิภาพสารออกฤทธิ์ที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย วิธีการดื่มชาเขียวให้เกิดประโยชน์ต่อสุขภาพ จึงควรดื่มน้ำชาล้วนๆ ไม่ควรปรุงแต่ง สำหรับผู้ที่ชื่นชอบชาเย็นใส่นม จะไม่ได้ประโยชน์จากชาเลย4. ผู้ที่รับประทานวิตามินเสริม เช่น ธาตุเหล็ก เกลือแร่ หรือยาที่คล้ายคลึงกัน ควรหลีกเลี่ยงการดื่มน้ำชาร่วมไปด้วย เพราะสารสำคัญจากใบชาจะไปตกตะกอนธาตุเหล็กหรือเกลือแร่ไม่ให้ถูกดูดซึมเข้าสู่ร่างกาย ในกรณีที่ดื่มน้ำชาร่วมกับการรับประทานอาหาร แร่ธาตุต่างๆ จากผักใบเขียวหรือจากผลไม้ก็จะถูกสารสำคัญจากชาจับไว้หมดไม่ให้ดูดซึมเข้าสู่ร่างกายเช่นกัน 5 โทษของการดื่มชาต่อร่างกายก็มีรายงานเช่นกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งสารสำคัญคือแทนนิน ซึ่งจะไปตกตะกอนโปรตีนและแร่ธาตุต่างๆ จากอาหารที่รับประทาน ทำให้ลดการดูดซึมของสารอาหารที่มีคุณค่าต่อร่างกาย ดังนั้นจึงมักจะมีคำแนะนำไม่ให้เด็กดื่มน้ำชาไม่ว่าจะเป็นชาเขียวแช่เย็นหรือชาร้อน เพราะจะทำให้ร่างกายขาดสารอาหารได้ 6,ใบชายังมีองค์ประกอบที่ให้โทษต่อร่างกายที่ยังไม่ค่อยมีคนกล่าวถึงคือ มีองค์ประกอบของฟลูออไรด์ในปริมาณที่ค่อนข้างสูง สูงกว่าปริมาณในน้ำประปา การที่ร่างกายได้รับเข้าไปทุกวันจากการดื่มน้ำชาเป็นประจำ จะเกิดการสะสม มีผลให้ไตวาย เกิดมะเร็งลำไส้ โรคกระดูกพรุน โรคข้อ และโรคอื่นๆที่เกี่ยวกับกระดูก แต่ผู้ที่ดื่มไม่มาก ก็คงไม่ต้องกังวล 7, ใบชายังมีสารที่ไม่ดีต่อสุขภาพอีก คือ สารที่ชื่อว่า ‘ออกซาเรท oxalate’ แม้ว่าสารชนิดนี้จะมีอยู่น้อย แต่หากผู้ที่ชื่นชอบการดื่มชามากๆ และดื่มบ่อยๆ เป็นประจำ จะสะสมสารออกซาเรทในร่างกายได้ สารชนิดนี้มีรายงานว่ามีผลทำลายไต 8, ใบชามีสารคาเฟอีนในปริมาณสูง อาจสูงกว่าในเมล็ดกาแฟด้วยซ้ำไป เพียงแต่การดื่มน้ำชา สารแทนนินจากน้ำชาจะป้องกันหรือลดการดูดซึมของคาเฟอีนเข้าสู่ร่างกาย ทำให้ฤทธิ์การกระตุ้นหัวใจและสมองน้อยกว่ากาแฟมาก ชากับสปาจากที่กล่าวไปข้างต้น พอสรุปได้ว่า เครื่องดื่มชามีทั้งคุณและโทษต่อร่างกาย ขึ้นอยู่กับการบริโภค ถ้ามากเกินไปจะเป็นโทษได้ ส่วนผู้ที่นิยมนำสารสกัดจากชาเขียวไปทำสปา โดยการหมักบนใบหน้าและผิวหนัง ควรผสมกับน้ำเย็น ไม่ควรผสมน้ำนมเด็ดขาด เพราะจะไปทำลายคุณค่าของสารสกัดชาเขียวตามที่กล่าวไปแล้วข้างต้น การนำสารสกัดชาเขียวไปผสมกับอาหารอื่นๆ หากต้องนำไปทำให้ร้อน เช่น ขนมเค้ก คุณค่าชาเขียวจะหมดไป คงเหลือแต่รสชาติเท่านั้น ดังนั้นจึงควรหลีกเลี่ยงการนำผลิตภัณฑ์ที่ผสมสารสกัดชาเขียวไปผ่านขบวนการความร้อน เพื่อคงคุณค่าของชาเขียวต่อสุขภาพร่างกาย บทความฉบับนี้อาจทำให้ผู้บริโภคหลายคนงง เพราะเคยทราบแต่สารพัดประโยชน์ของชาเขียว แต่อ่านแล้วคงไม่ทำให้กลัวการการดื่มชา องค์ความรู้จากนักวิจัยจะช่วยให้เราระวังไม่บริโภคมากเกินไป เพราะเช่นเดียวกับทุกอย่างถ้ามากไปมักจะมีให้ผลเสียต่อร่างกายได้

สวยอย่างฉลาดรศ.ดร.พิมลพรรณ พิทยานุกุล : คณะเภสัชศาสตร์ ม.มหิดลpypph@hotmail.com หน้าร้อนมาถึงเร็วมากในปีนี้ ร้อนมากกว่าทุกปีด้วย เหงื่อก็ต้องออกมากเพราะอากาศร้อนและชื้นมาก การหมักหมมของเหงื่อในที่อับชื้นในส่วนต่างๆ ของร่างกาย ทำให้เชื้อแบคทีเรียเจริญเติบโตได้ดีและรวดเร็ว ก่อให้เกิดกลิ่นตัวที่เหม็นบูดหรือกลิ่นเปรี้ยวและฉุน เป็นที่รังเกียจของสังคม แต่มักจะไม่มีคนรอบตัวกล้าเอ่ยปากบอกกล่าว กลิ่นตัวเกิดได้จากอีกหลายๆ สาเหตุ แต่ส่วนใหญ่มักเกิดจากกลิ่นของเหงื่อไคลที่สะสมและรวมตัวกับเชื้อแบคทีเรียใต้วงแขนที่อุ่นและชื้น ทำให้กลายเป็นกลิ่นเหม็นเปรี้ยว สิ่งแรกที่ควรจัดการเมื่อรู้ตัวว่ามีปัญหาคือ อาบน้ำฟอกตัวด้วยสบู่ให้มากๆ ในอากาศร้อนชื้นเช่นนี้ การอาบน้ำเพียงไม่กี่ขัน อาจไม่เพียงพอที่จะชำระร่างกายให้สะอาดอย่างจริงจัง และควรผลัดเปลี่ยนเสื้อผ้าทุกวัน และผลัดเปลี่ยนผ้าปูที่นอนอาทิตย์ละ 1 ครั้ง เพื่อกำจัดกลิ่นเหงื่อไคลที่ติดค้างอยู่บนเครื่องที่นอนด้วย วิธีกำจัดกลิ่นตัว อาจช่วยตัวเองได้ง่ายๆ โดยการใช้ผลิตภัณฑ์ดีโอโดแล้น (Deodorant) หรือ ยาระงับเหงื่อ (Antiperspirant) นักวิชาการบางท่านแนะนะให้กำจัดขนใต้วงแขนด้วย เนื่องจากเส้นขนเหล่านี้จะเป็นที่สะสมของแบคทีเรีย หรืออาจจะใช้สำลีชุบแอลกอฮอลเช็ดทำความสะอาดเส้นขนใต้วงแขนเพื่อกำจัดเชื้อจุลินทรีย์ก่อนที่จะทายาระงับกลิ่นหรือระงับเหงื่อ วิธีนี้จะช่วยให้ผลิตภัณฑ์ทำงานได้ผลดีขึ้น ความแตกต่างระหว่างผลิตภัณฑ์ระงับกลิ่นกับผลิตภัณฑ์ระงับเหงื่อผลิตภัณฑ์ระงับเหงื่อ มีองค์ประกอบในสูตรตำรับคือ น้ำหอมและสารเคมีที่ทำหน้าที่อุดรูของต่อมเหงื่อเพื่อระงับไม่ให้ต่อมเหงื่อหลั่งเหงื่อออกมาจากรูขุมขน หลักการก็คือเมื่อไม่มีเหงื่อ ใต้วงแขนจะแห้ง กลิ่นก็ไม่เกิด ตัวอย่างสารเคมีที่นิยมใช้เช่น เกลือของโลหะหนักอลูมิเนียมชนิดต่างๆ โลหะหนักชนิดนี้มีประสิทธิภาพในการจับกับเกลือแร่ของน้ำเหงื่อกลายเป็นสารประกอบเชิงซ้อนคล้ายเจล กึ่งแข็งกึ่งเหลว และไปอุดตันรูขุมขนของต่อมเหงื่อ การอุดตันของรูขุมขน เมื่อสะสมมากๆ เข้า จะถูกร่างกายกำจัดออกทางผิวหนังโดยขบวนการผลัดเซลล์ผิวหนัง อย่างไรก็ตาม การไปบล็อกไม่ให้ต่อมเหงื่อทำงานปกติ นักวิชาการเองไม่ค่อยแนะนำ เพราะค่อนข้างผิดธรรมชาติ นอกจากนั้นยังเคยมีรายงานการวิจัยว่า การสะสมของสารโลหะหนักอลูมิเนียม อาจแทรกซึมเข้าระบบไหลเวียนของเลือด เนื่องจากต่อมเหงื่อและต่อมไขมันใต้วงแขนอยู่ใกล้กับเต้านม ทำให้เกิดความเสี่ยงของโรคต่างๆ ตามมา ดังนั้นวิธีการกำจัดกลิ่นตัวด้วยผลิตภัณฑ์ชนิดอื่นๆ น่าจะหลีกเลี่ยงความเสี่ยงนี้ได้ดีกว่าผลิตภัณฑ์ระงับกลิ่นหรือดีโอโดแล้น (Deodorant) จะทำหน้าที่หลัก คือช่วยลดกลิ่นของร่างกายที่เกิดจากแบคทีเรีย องค์ประกอบหลักในสูตรตำรับของผลิตภัณฑ์คือ น้ำหอมและยากำจัดเชื้อแบคทีเรียโดยมีแอลกอฮอลเป็นตัวทำละลาย สินค้าที่ผู้คนทั่วโลกรู้จักดีคือ ‘มัม’ แอลกอฮอลจะทำหน้าที่เสริมฤทธิ์ในการทำลายเชื้อแบคทีเรียด้วย กรณีการใช้ผลิตภัณฑ์ดีโอโดแล้น เหงื่อจะยังคงออกได้ตามธรรมชาติซึ่งแตกต่างจากการใช้ผลิตภัณฑ์ยาระงับเหงื่อ สินค้าในตลาด บางชนิดได้นำหลักการของทั้งผลิตภัณฑ์ระงับเหงื่อและผลิตภัณฑ์กำจัดกลิ่นมารวมเข้าด้วยกันเป็นผลิตภัณฑ์เดียวกัน ตัวอย่างเช่น โรลออนทั้งหลายที่ขายกันอยู่ในห้างสรรพสินค้า นอกจากนี้เราอาจเคยได้ยินสินค้าเก่าแก่ที่คนในยุคปู่ย่าตายายนิยมใช้กัน คือสารส้ม ที่ใช้สำหรับตกตะกอนน้ำให้ใส สารส้มมีชื่อทางเคมีคือ อลูมิเนียมอลัม (Aluminium alum) ในตลาดเมืองไทยจะหาได้ยาก แต่เป็นที่นิยมใช้กันมากในต่างประเทศเพราะราคาถูกและมีความระคายเคืองน้อย สารส้มหรืออลูมิเนียมอลัม มีลักษณะเป็นผลึกคริสตัลใส ละลายน้ำได้ดีมาก ในอุตสาหกรรม จะนำผลึกสารส้มมาเจียระไนด้วยมือเป็นก้อนในรูปแบบต่างๆ ให้สวยงาม ห่อด้วยกระดาษและบรรจุกล่อง ประเทศไทยส่งออกผลิตภัณฑ์ชนิดนี้มากที่สุด ขายดีเกือบจะเป็นอันดับหนึ่งของผลิตภัณฑ์ระงับกลิ่นตัวและระงับเหงื่อในต่างประเทศ แต่กลับหายากมากในประเทศไทย ข้อควรรู้สำหรับอันตรายอันอาจเกิดจากสารอลูมิเนียมในผลิตภัณฑ์ระงับเหงื่อมีรายงานการวิจัยในสัตว์ทดลองพบว่า โลหะอลูมิเนียมที่สะสมเข้าร่างกายจากยาระงับเหงื่อ มีผลต่อเนื้อเยื่อสมอง โดยเฉพาะอย่างยิ่งพบสารเหล่านี้ในสมองคนไข้อัลไซเมอร์ (Alzheimer) และยังกระจายไปในกระแสเลือดและทางเดินของสายรกอีกด้วย นอกจากนี้ยังมีรายงานการศึกษาการสะสมของโลหะอลูมิเนียมจากการใช้ยาระงับเหงื่อ อาจมีความเสี่ยงต่อมะเร็งเต้านมอีกด้วย  เอกสารอ้างอิงhttp://en.wikipedia.org/wiki/Deodorant

สวยอย่างฉลาดรศ.ดร.พิมลพรรณ พิทยานุกุล : คณะเภสัชศาสตร์ ม.มหิดลpypph@hotmail.com เครื่องสำอางหรือเวชสำอาง ถูกออกแบบมาเพื่อบำรุงและปกปิดข้อบกพร่องของผิวหนังโดยกลไกต่างๆ สินค้าเครื่องสำอางไม่ได้ถูกทดสอบและรับรองโดยสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา สินค้าส่วนใหญ่ได้รับการวิจัยและพัฒนาขึ้นจากหลักการทางทฤษฏีของสารสำคัญที่มีคุณประโยชน์ต่อผิวหนัง การศึกษาวิจัยมักจะทำในหลอดทดลอง อะมิโน แอซิด เปปไทด์ ที่กำลังฮือฮากันก็เช่นเดียวกัน นับเป็นสารใหม่ล่าสุดในวงการเครื่องสำอาง ที่เป็นความหวังใหม่ในการช่วยลดริ้วรอยบนใบหน้าโดยไม่ต้องอาศัยการฉีดยาหรือการทำศัลยกรรม อมิโน เปปไทด์ คืออะไรเปปไทด์ คือโมเลกุลของโปรตีนอะมิโน แอซิด หลายๆ โมเลกุลมาเกาะกันเป็นสายโซ่สั้นๆ มีการนำมาผสมผสานลงในสูตรตำรับของเครื่องสำอาง เช่น ครีมรอบดวงตา ครีมบำรุงผิวหน้าและลำคอ เป็นต้น เนื่องจากมีข้อมูลจากการศึกษาวิจัยว่า เปปไทด์เหล่านี้สามารถซึมเข้าสู่ผิวหนังชั้นที่ลึกลงไปได้ ช่วยกระตุ้นการสมานแผล ยับยั้งการหดตัวของกล้ามเนื้อบริเวณใบหน้า เช่น หน้าผาก รอบดวงตา และร่องแก้ม เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีรายงานผลของเปปไทด์ในการกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนพร้อมๆ กับการยับยั้งการทำลายคอลลาเจนอีกด้วย ผลการศึกษาเหล่านี้ทำให้เชื่อได้ว่า อะมิโน เปปไทด์ จะให้ประโยชน์ในการลดเลือนริ้วรอย ทำให้ร่องลึกของริ้วรอยรอบใบหน้าน้อยลงหรือจางลงพร้อมๆ กับการป้องกันการเกิดริ้วรอยใหม่ ผิวหนังเต่งตึงขึ้นจากการสร้างคอลลาเจนใหม่อีกด้วย ผลการลดริ้วรอยได้ผลประมาณ 16-27% หากใช้อย่างต่อเนื่อง อุตสาหกรรมเครื่องสำอางมีความหวังว่า อะมิโน เปปไทด์ น่าจะนำมาใช้ทดแทนการทำศัลยกรรม เลเซอร์ หรือการฉีดสารโบทอกส์หรือสารคอลลาเจนเข้าใต้ผิวหนังโดยแพทย์ผิวหนัง เพื่อวัตถุประสงค์ของการลดริ้วรอย สำหรับผู้ที่ไม่ต้องการหรือกลัวเข็มฉีดยา ลดริ้วรอยได้จริงหรือ?เปปไทด์ ในเครื่องสำอางนับเป็นของใหม่ล่าสุดในวงการเครื่องสำอางสำหรับชะลอริ้วรอยแห่งวัย การศึกษาวิจัยส่วนใหญ่เป็นการวิจัยในหลอดทดลอง ซึ่งเป็นที่ทราบกันดีในกลุ่มนักวิทยาศาสตร์การแพทย์ว่าผลการศึกษาที่ได้จากหลอดทดลอง อาจจะไม่ได้ผลในการวิจัยในสัตว์ทดลอง และอาจใช้ไม่ได้ผลในคน เนื่องจากสารสำคัญที่ออกฤทธิ์จำเป็นต้องถูกนำส่งไปยังเป้าหมายคือผิวหนังชั้นล่าง อะมิโน เปปไทด์ ก็เช่นกัน การจะให้ประสิทธิผลเนื้อครีมที่ผสมสารอะมิโน เปปไทด์ ต้องมีประสิทธิภาพในการปลดปล่อยสารอะมิโน เปปไทด์ ออกจากเนื้อครีม และนำส่งไปยังเป้าหมายที่ออกฤทธิ์คือ ผิวหนังชั้นล่างหรือชั้นหนังแท้ ดังนั้นประโยชน์ของ อะมิโน เปปไทด์ จึงยังเป็นที่สงสัย เพราะสารที่จะเดินทางลึกลงไปยังผิวหนังชั้นล่างได้จะต้องอยู่ในสภาพที่มีความคงตัว จะต้องไม่ถูกย่อยสลายระหว่างการเดินทาง ความปลอดภัยผลการศึกษาในระยะสั้นยังไม่พบอาการข้างเคียงแต่อย่างไร แต่การใช้สะสมในระยะยาว มีผลข้างเคียงอย่างไรยังไม่มีรายงาน มีเพียงข้อบ่งชี้ว่าไม่ควรใช้ในความเข้มข้นสูงเกิน 10 % เพราะอาจจะทำให้กล้ามเนื้อและผิวหนังย่นเป็นถุงได้ ข้อแนะนำการใช้เครื่องสำอางให้ได้ผลผู้บริโภคยังไม่ควรตื่นเต้นกับสินค้าใหม่เหล่านี้ เพราะที่ผ่านมาสินค้าเครื่องสำอางเปรียบเสมือนแฟชั่น ที่ผู้ผลิตพยายามค้นหาสิ่งใหม่ๆ มาดึงดูดความสนใจของผู้บริโภคเท่านั้น 1.ควรทำความสะอาดผิวหน้า และบำรุงผิวหน้าด้วยครีมบำรุงผิวทุกครั้งเพื่อปกป้องผิวหน้าไม่ให้ผิวแห้ง นี่คือเคล็ดลับสำคัญของการป้องกันการเกิดริ้วรอย (ควรป้องกันง่ายกว่าเป็นแล้วมาแก้ไข)2.ในเวลากลางวันอาจจำเป็นต้องทาครีมกันแสงแดดทับ เพื่อไม่ให้รังสียูวีทำลายเซลล์ผิว3.ในเวลากลางคืน ไม่ว่าจะนอนในห้องปรับอากาศหรือโชยพัดลม ก็ควรทาครีมบำรุงผิวหน้าก่อนนอนเช่นกัน โดยวัตถุประสงค์คือป้องกันไม่ให้ผิวหน้าแห้ง เพราะถ้าผิวหนังแห้ง จะตามมาด้วยความเหี่ยวย่น เฉกเช่นใบไม้ต้นไม้ที่ขาดน้ำขาดปุ๋ยนั่นเอง4.ครีมบำรุงผิว อาจจะผสมสารอาหารต่างๆ เช่น วิตามินอี วิตามินซี อะโรเวร่า กรดผลไม้ หรือ อะมิโน เปปไทด์ ก็สามารถทดลองดูได้ด้วยตนเอง แต่ที่สำคัญการบำรุงผิวอย่างสม่ำเสมอจะเห็นผลดีแม้ว่าจะเป็นเพียงครีมบำรุงผิวผสมวิตามินธรรมดาที่คุ้นเคยตั้งแต่อดีตก็ตาม

สวยอย่างฉลาด ฉบับที่ 93รศ.ดร.พิมลพรรณ พิทยานุกุล คณะเภสัชศาสตร์ ม.มหิดลpypph@hotmail.com ริ้วรอยบนหน้าผาก รอบดวงตา ร่องแก้ม และถุงใต้ตาบนใบหน้าคือสัญลักษณ์ของคนมีอายุ นอกจากนั้นยังพบริ้วรอยตามผิวหนังลำตัว มือ แขน ขา และตามส่วนต่างๆ ของร่างกายที่ต้องสัมผัสกับสิ่งแวดล้อมภายนอกโดยเฉพาะอย่างยิ่งแสงแดด ความร้อน อากาศทั้งที่แห้งและร้อนชื้น ยาต้านความชรา เป็นสิ่งที่คนส่วนใหญ่เรียกหา ในต่างประเทศ มีการวิจัยพบว่าร่างกายของคนเรา ตอนที่เป็นเด็กจะมีฮอร์โมนที่ทำให้ร่างกายเจริญเติบโตซึ่งเรียกว่า โกรทฮอร์โมน (Human Growth Hormone) เมื่ออายุเราสูงวัยขึ้นเป็นอายุ 60 ฮอร์โมนชนิดนี้จะลดลงเหลือเพียง 20% ทำให้ผิวหนังเหี่ยวย่น หย่อนยาน กล้ามเนื้อเหลว ไขมันลงพุง ความสดใสหรือกระปรี้กระเปร่าหดหาย ความเครียดความกังวลเข้าแทนที่ ผิวหนังซีด กระดูกบาง นอนไม่หลับ ฯลฯ ทางการแพทย์มีการฉีดฮอร์โมนชนิดนี้แก่คนไข้ที่มีปัญหาโกรทฮอร์โมนบกพร่อง ผลก็คือร่างกายแข็งแรง กล้ามเนื้อแน่น ผิวหนังเต่งตึง อารมณ์แจ่มใส เฉกเช่นหนุ่มสาว อย่างไรก็ตามความพยายามที่จะนำโกรทฮอร์โมนมาเป็นยาต้านความชราในคนที่ร่างกายไม่เป็นโรคนั้น มีโทษมากกว่าคุณ เพราะจะก่อให้เกิดผลข้างเคียงมากมาย เช่น ทำให้เกิดโรคเบาหวาน มะเร็งลำไส้ ฯลฯ ยาชนิดนี้ในปัจจุบันจะมีการผลิตออกมาเป็นเม็ด สะดวกสำหรับการกิน จะพบโฆษณาตามอินเตอร์เนท ยาชนิดนี้ถูกจัดประเภทเป็นยาควบคุม ไม่อนุญาตให้ใช้เป็นอาหารเสริมสำหรับเป็นยาต้านความชรา แม้แต่คลินิกแพทย์ที่จ่ายยาชนิดนี้ให้คนไข้ด้วยวัตถุประสงค์ของการชะลอวัย ก็ถือว่าผิดกฎหมาย ถึงแม้ไม่ได้รับยานี้โดยตรง แต่นักวิทยาศาสตร์พบว่าหากเราต้องการให้ร่างกายได้รับโกรทฮอร์โมนเพิ่มขึ้น เพื่อวัตถุประสงค์ให้ร่างกายและจิตใจเป็นหนุ่มเป็นสาว เราสามารถช่วยตัวเราเองได้โดยการจัดโปรแกรมสำหรับกระตุ้นให้ร่างกายสร้างเอง คือ ต้องเปลี่ยนวิถีการดำเนินชีวิตแบบเดิมๆ เช่น 1.ให้เวลาสำหรับการนอนหลับพักผ่อนที่มากเพียงพอทุกวันอย่างน้อย 7-8 ชั่วโมงต่อวัน 2. เลิกกินอาหารจานด่วน อาหารขยะที่เต็มไปด้วยน้ำตาล ไขมันและแป้ง รวมทั้งให้เลิกพฤติกรรมการชอบซื้อและกินอาหารกล่องสำเร็จรูป อาหารถุง หรืออาหารแช่แข็งจากซูเปอร์มาร์เก็ต 3. ออกกำลังกายให้มากเพียงพอ อย่างสม่ำเสมอ ไม่ใช่เพียงเพื่อตามแฟชั่น4. เลิกเหล้าหรือแอลกอฮอล และบุหรี่ 5. พยายามเลิกกินยาสารพัดชนิดมากมายโดยไม่มีเหตุอันจำเป็น เพราะยาเหล่านั้นคือเคมีทั้งหลายที่จะทำลายตับไตและตับอ่อนเราได้ 6. ลดความเครียดจากภาระงานในแต่ละวันด้วยวิธีต่างๆ ตามแต่ความชอบ เช่น ฟังเพลง อ่านหนังสือ นั่งสมาธิ พบว่าผู้ที่สามารถควบคุมตนเองให้เปลี่ยนวิธีดำเนินชีวิตเช่นนี้ได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่สามารถบังคับตนเองให้ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ จะเห็นผลชัดเจนเพียงไม่กี่เดือนว่า ผิวพรรณเต่งตึง สภาพจิตใจสดใส ไม่หดหู่ ระบบขับถ่ายดี สุขภาพแข็งแรง ทั้งนี้เป็นผลมาจากการกระตุ้นให้ร่างกายสร้างโกรทฮอร์โมนเองโดยไม่ต้องกินยาหรือฉีดยาเข้าสู่กระแสเลือด ไม่ต้องพึ่งเข็มฉีดยา และไม่มีความเสี่ยงกับการเอาสารเคมีเข้าสู่ร่างกาย คนเราไม่สามารถที่จะเพียงแต่คิดอยากสาวและไม่อยากแก่ด้วยการไปพบแพทย์ที่คลินิก ให้แพทย์จ่ายยา ฉีดยา ลอกหน้าให้ใส หรือดึงหน้าให้ตึงหรืออื่นๆ เพราะถ้าสภาพจิตใจไม่ได้ดีขึ้นด้วย ก็ไม่มีประโยชน์ เพราะร่างกายและจิตใจไม่สมดุล นักวิทยาศาสตร์ยังพบอีกว่า คนที่สุขภาพแข็งแรง คือผู้ที่อยู่ในโปรแกรมของการชะลอวัย โดยอัตโนมัติ หรือมีวิถีชีวิตที่เป็นธรรมชาติที่ช่วยทำให้มีอายุยืนยาวอยู่แล้ว ผิดจากชาวตะวันตกในประเทศที่เจริญมากๆ เช่น อเมริกา จะพบว่าชาวอเมริกันทุกวันนี้จะเรียกได้ว่าอยู่ในโปรแกรม “เร่งความชราภาพ” ไม่ใช่ชะลอความชราภาพ เนื่องจากผู้คนส่วนใหญ่มักจะหลีกเลี่ยงหรือผัดผ่อนการออกกำลังกาย กินอาหารจานด่วนและอาหารขยะเป็นประจำ กินอาหารประเภทแป้งและน้ำตาลปริมาณมาก บางคนอยู่ในวัยหนุ่มสาว แต่ทำงานมากเกินพอดี มีเวลาพักผ่อนน้อยเกินไป เกิดความเครียด แต่พยายามดูแลตนเองด้วยการกินวิตามินและอาหารเสริมเป็นกำมือเพราะคิดว่าจะช่วยชะลอวัยได้ ความจริงพฤติกรรมเหล่านี้เป็นการดำเนินชีวิตที่อยู่ในโปรแกรม ‘เร่งความชราภาพ’ โดยไม่รู้ตัว ทุกท่านลองพิจารณาตนเองดูว่า ท่านอยู่ในโปรแกรมแบบไหน เร่งให้ตัวเองแก่เร็ว หรือไม่? แต่ยังพยายามถามหาและเรียกร้องเทคโนโลยีของการชะลอความแก่

ผมมีโอกาสไปร่วมฟังการนำเสนอผลงานวิชาการของ เจ้าหน้าที่โรงพยาบาลในจังหวัด น้องพยาบาลได้เล่าประสบการณ์ที่พบปัญหาของผู้สูงวัยเกี่ยวกับการใช้ยามากมาย เช่น เมื่อแพทย์จ่ายยาขับปัสสาวะเพื่อใช้ในการรักษาโรคความดันให้กับคุณยายท่านหนึ่ง คุณยายกลับไม่ยอมรับประทาน อ้างว่าตนเองก็ปัสสาวะได้เป็นปกติ ทำไมจะต้องทานยาขับปัสสาวะอีก  หรือแพทย์สั่งจ่ายยาให้คุณป้ารายหนึ่งรับประทานครั้งละครึ่งเม็ด เจ้าหน้าที่ก็เข้าใจว่าแกรับประทานยาตามที่ให้จนครบ เพราะยาหมดตามเวลา แต่มารู้ภายหลังว่าแกหักเม็ดยาไม่เป็น เลยใช้มีดสับ หลังๆ ขี้เกียจสับ เลยกินทีละเม็ดวันเว้นวัน เมื่อครบกำหนดยาก็หมดพอดีนี่เป็นเพียงข้อมูลเบื้องต้นเท่านั้น เพราะจากประสบการณ์ของน้องๆ เภสัชกรที่ได้ลงเยี่ยมบ้านผู้ป่วยร่วมกับทีมสุขภาพ ก็มักจะมาเล่าให้ฟังเสมอๆ ว่า ผู้ป่วยสูงวัยหลายราย ไม่ได้รับประทานแต่ยา แต่ยังรับประทานผลิตภัณฑ์อื่นๆ อีกด้วย จนได้รับผลข้างเคียงอันตรายหลายรายเช่นกัน  ดังนั้นในขณะที่สังคมเรากำลังจะก้าวเข้าสู่สังคมของผู้สูงวัย การเตรียมเฝ้าระวังและป้องกันความเสี่ยงจากการใช้ยาและผลิตภัณฑ์ต่างๆ ของผู้สูงวัย จึงเป็นเรื่องจำเป็นที่พวกเราต้องหันมาใส่ใจอย่างละเอียดมากขึ้น ทั้งเจ้าหน้าที่ ผู้สูงวัย และญาติพี่น้องหรือผู้ดูแลทีมเจ้าหน้าที่ ต้องใส่ใจในการพิจารณาสั่งจ่ายยาให้เหมาะสม ควรเลือกยาที่สะดวกในการใช้ของผู้สูงวัย เมื่อจะส่งมอบยาก็ต้องแนะนำข้อมูลต่างๆ ให้ละเอียด สื่อสารให้ผู้สูงวัยหรือผู้ที่มีหน้าที่ดูแลผู้สูงวัยเข้าใจอย่างดี ข้อความบนฉลากควรเป็นภาษาที่เข้าใจได้ง่าย เขียนด้วยตัวอักษรขนาดใหญ่เท่าที่ผู้ป่วยหรือผู้ดูแล จะสามารถอ่านได้สะดวก ตัวผู้ป่วยเอง หากสงสัยหรือไม่มั่นใจ ก็ต้องถามให้หมดสิ้นความสงสัย หากเกรงว่าจะลืมหรือจำไม่ได้ ก็ควรจดบันทึกเพิ่มเติม หรือเขียนกำกับไว้ที่ซองยาหรือฉลากยา  ญาติหรือผู้ดูแลผู้ป่วย ต้องพยายามสังเกตให้ดีว่าผู้ป่วย รับประทานยาตรงตามที่ได้รับคำแนะนำมาหรือไม่ และหมั่นสังเกตอาการของผู้ป่วยด้วยว่ามีอาการผิดปกติหรือเปล่า หากมีอาการผิดปกติ ควรสอบถามผู้ป่วยให้ละเอียด เช่น เกิดอาการเมื่อไร  ผู้ป่วยได้รับประทานผลิตภัณฑ์อื่นๆ ร่วมด้วยหรือเปล่าและที่สำคัญทั้งผู้ป่วยและญาติหรือผู้ดูแลผู้ป่วย ไม่ควรซื้อผลิตภัณฑ์อื่นๆ ตามคำโฆษณา เพราะผู้ป่วยสูงวัยที่มีโรคประจำตัวหรือโรคเรื้อรังต่างๆ  มักเป็นกลุ่มเป้าหมายหลักที่จะถูกชักชวนให้ซื้อผลิตภัณฑ์ต่างๆ จากผู้ขาย หรือถูกชวนไปตรวจสุขภาพฟรีๆ แล้วโน้มน้าวให้ซื้อผลิตภัณฑ์เสริมอาหารชนิดต่างๆ มาใช้  สุดท้ายผลิตภัณฑ์เหล่านี้ บางทีกลับทำให้อาการป่วยเพิ่มมากขึ้นหรืออาจทำให้ได้รับอันตรายเพราะมีข้อมูลมากมายที่เจ้าหน้าที่ตรวจพบว่า ผลิตภัณฑ์ที่โอ้อวดสรรพคุณเหล่านี้ มักมีสารปนเปื้อนอันตราย เช่น เครื่องดื่มสมุนไพรแก้ปวดเมื่อยที่ผสมสารสเตียรอยด์ ผลิตภัณฑ์บำรุงตับไตไส้พุง บำรุงตา บำรุงหัวใจ ดังนั้นหากไม่แน่ใจ ขอให้สอบถามเจ้าหน้าที่สาธารณสุขใกล้บ้านก่อนตัดสินใจนะครับ

ผมได้รับแจ้งเรื่องจากเจ้าหน้าที่สาธารณสุขในอำเภอหนึ่ง  ว่าพบผู้ป่วยหลายรายที่เข้ารับการรักษาตัวในโรงพยาบาล  ซึ่งเมื่อเจ้าหน้าที่ผู้ให้การรักษาสอบถามข้อมูล  ก็พบว่าผู้ป่วยเหล่านี้ต่างซื้อยามารับประทานจากร้านค้าของชำแห่งหนึ่งในหมู่บ้าน  ทีมเจ้าหน้าที่ ทั้งสาธารณสุข  ท้องถิ่น  และมหาดไทย ได้ร่วมลงพื้นที่ตามรอยและตรวจสอบร้านค้าชำแห่งนี้ผลการตรวจสอบเจ้าหน้าที่พบยาหลายรายการในร้านค้าชำ  มีทั้งยาแก้ไข้หวัดที่คุ้นๆ ชื่อจากโฆษณาในโทรทัศน์ พบยาอันตรายหลายชนิด  นอกจากนี้ยังพบยาชุดมากมายหลายขนาน  เช่น ยาชุดแก้ยอก  ยาชุดแก้ปวดฟัน  ยาชุดแก้ไข้หวัดสำหรับผู้ใหญ่  ทีมเจ้าหน้าที่จึงได้ยึดยาและส่งตรวจวิเคราะห์เพื่อดำเนินคดีตามกฎหมายต่อไป    จากการสอบถามเจ้าของร้าน ได้ให้ข้อมูลว่า  ตนเองเปิดร้านชำมานานแล้ว  จนกระทั่งวันหนึ่งมีคนขับรถกระบะมาจอดที่ร้าน  และนำรายการยามาให้ตนดูพร้อมทั้งชักชวนให้ตนเลือกยาตามรายการเหล่านี้ไว้จำหน่ายในร้าน  ตนไม่รู้ข้อมูลทางกฎหมาย  จึงเลือกยาตามรายการดังกล่าวไว้จำนวนหนึ่ง เมื่อจำหน่ายไปได้สักระยะหนึ่ง  ก็เริ่มมีคนมาเรียกหายารายการอื่นๆ เพิ่มมากขึ้น(ขาดดีซะงั้น)  ตนเลยให้คนที่มาขายยาให้ตนหายามาให้จนเลยเถิดเพิ่มจากเดิมไปหลายรายการ  นอกจากนี้เจ้าของร้านยังให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า  พ่อค้าที่ขับรถกระบะมาขายนั้น ไม่ได้มีแค่รายเดียว  เพราะหลังจากนั้น มีคนขับรถแวะมาจอดที่ร้านหลายราย  คนเหล่านี้ต่างนำรายการยามาเชิญชวนให้ตนเลือกซื้อเพื่อจำหน่ายหลายรายการ  ยาต่างๆ พร้อมทั้งยาชุดที่ตนจำหน่ายก็ล้วนมาจากพ่อค้าเหล่านี้ ผมนำข้อมูลมาเตือนผู้อ่านทุกท่าน หรือใครที่มีธุรกิจเปิดร้านค้าร้านชำ  อย่าเสี่ยงรับยามาจำหน่ายเลยครับ เพราะมันผิดกฎหมาย  ยามันมีทั้งคุณและโทษ หากจำหน่ายโดยไม่มีการระมัดระวัง ผู้ขายไม่มีความรู้ จะเกิดอันตราย ดังที่ปรากฎเป็นข่าวอยู่เสมอก็ได้  ดังนั้นกฎหมาย จึงอนุญาตให้ร้านค้าทั่วไปจำหน่ายได้เฉพาะยาสามัญประจำบ้านเท่านั้น(สังเกตที่ฉลาก จะต้องระบุคำว่า “ยาสามัญประจำบ้าน” ถ้าไม่มีแสดงว่าไม่ใช่ยาสามัญประจำบ้าน) หากใครขายยานอกเหนือจากนี้ โดยไม่มีใบอนุญาต  จะมีความผิดตามกฎหมายยา มาตรา 12 (ห้ามมิให้ผู้ใดผลิต ขาย หรือนำหรือสั่งเข้ามาในราชอาณาจักร ซึ่งยาแผนปัจจุบัน  เว้นแต่จะได้รับใบอนุญาตจากผู้อนุญาต)  ใครฝ่าฝืนจะถูกลงโทษตามมาตรา 101 อาจถึงจำคุก (ผู้ใดฝ่าฝืนมาตรา 12 ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินห้าปี และปรับไม่เกินหนึ่งหมื่นบาท)ยังไงก็ช่วยกันสอดส่องและแนะนำคนรอบข้างด้วยครับ จงอย่างได้เสี่ยงคุกเสี่ยงตารางกันเลย

เรามักจะพบข่าวคราวการเจือปนสารอันตรายในยาแผนโบราณเสมอๆ เจ้าสารเจือปนยอดนิยมในยาแผนโบราณที่ทางสาธารณสุขมักตรวจพบคือ สารสเตียรอยด์  ซึ่งมีการลักลอบเจือปนทั้งในผลิตภัณฑ์ที่ขึ้นทะเบียนเป็นยาแผนโบราณ และผลิตภัณฑ์ที่ไม่ได้ขึ้นทะเบียน  การติดตามตรวจสอบเพื่อหาต้นตอก็ยากเพราะผลิตภัณฑ์เหล่านี้มันจะขายต่อกันมาเป็นทอดๆ  (ในส่วนของยาที่ขึ้นทะเบียนตามกฎหมายนั้น เมื่อไปติดตามตรวจสอบในสถานที่ผลิตก็ไม่พบว่ามียาที่ปลอมปน ผู้ผลิตมักให้การว่ามีคนมาปลอมยาของตนไปจำหน่าย)ในระยะหลังๆ ที่เจ้าหน้าที่ติดตามตรวจสอบอย่างต่อเนื่อง ผลิตภัณฑ์เหล่านี้ก็พลิ้วไหว แปลงกายใหม่ จากที่เคยปลอมปนในยาแผนโบราณ  ก็แอบไปปลอมปนในเครื่องดื่มกลุ่มพืชสมุนไพรแทน  โดยผลิตภัณฑ์พวกนี้มักจะตั้งชื่อยี่ห้อให้คล้ายกับชื่อยี่ห้อเดิมของยาแผนโบราณที่เคยแพร่ระบาดขายดิบขายดี เครื่องมือในการติดตามเพื่อดำเนินการกับผลิตภัณฑ์พวกนี้คือ ชุดทดสอบเบื้องต้นสำหรับใช้ตรวจหาสารสเตียรอยด์ที่ปลอมปน แต่ผู้ผลิตเหล่านี้จะเรียนรู้เร็วกว่าปกติ เมื่อรู้ว่าเจ้าหน้าที่ใช้ชุดทดสอบสารสเตียรอยด์ตรวจ  ก็หันไปใช้สารตัวอื่นมาผสมแทน  เพราะเวลาตรวจจะได้ไม่เจอ ล่าสุดน้องเภสัชกรที่จังหวัดอุตรดิตถ์ได้พบพิรุธในยาน้ำสมุนไพรยี่ห้อหนึ่งที่ขึ้นทะเบียนเป็นแผนโบราณสามัญประจำบ้าน(สถานที่ผลิตระบุจังหวัดนครราชสีมา)  คุณแม่ของเจ้าหน้าที่สาธารณสุข ซื้อมาจากคนแถวบ้าน (ที่อยู่ในจังหวัดแพร่ ราคาขวดละ 2700 บาทขายต่อๆ กันมา) เมื่อรับประทานแล้วก็ติดอกติดใจ อาการปวดเมื่อย อ่อนเพลีย นอนหลับดีขึ้น  น้องเภสัชกรลองตรวจด้วยชุดทดสอบสเตียรอยด์ ก็ไม่พบสารสเตียรอยด์แต่อย่างใด  ด้วยความสงสัยว่าทำไมมันได้ผลทันอกทันใจขนาดนั้น เลยส่งผลิตภัณฑ์ตรวจวิเคราะห์ที่ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์พิษณุโลก พบว่ามีการเอายาแก้ปวด“แอสไพริน”มาผสม หากคาดทำนายต่อไป ผู้ผลิตที่ไม่หวังดีเห็นแก่ได้โดยไม่คำนึงถึงผลเสียต่อผู้บริโภค ก็คงนำเอาสารอื่นๆ มาเจือปนไปเรื่อยๆ เพื่อไม่ให้เจ้าหน้าที่ตรวจจับได้  สุดท้ายก็จะทำร้ายทั้งผู้ป่วยและทำลายชื่อเสียงของยาแผนโบราณดีๆ ที่เป็นภูมิปัญญาดั้งเดิมของเราจนหมด  ผมมีคำแนะนำสำหรับผู้บริโภคที่จะเลือกใช้ยาแผนโบราณ ขอให้มีสติ พิจารณาให้ครบดังนี้1. เลือกผลิตภัณฑ์ที่มีทะเบียน มีชื่อที่อยู่ผู้ผลิตชัดเจน และวางขายเป็นหลักแหล่งแน่นอน(เพราะหากพบว่าผลิตภัณฑ์ไม่ถูกต้อง จะได้ติดตามต้นตอเพื่อมาดำเนินคดีได้)2. เมื่อรับประทานแล้วได้ผลรวดเร็วทันใจแบบยาเทวดา ให้สงสัยได้เลยว่า น่าจะมีส่วนผสมของสารเคมีหรือยาแผนปัจจุบันเจือปน เพราะยาแผนโบราณเป็นภูมิปัญญา ผลการรักษามันจะนุ่มนวล ค่อยเป็นค่อยไปอย่างสมดุล3. หากรับประทานแล้วได้ผลทันอกทันใจแบบข้อ 2 ให้นำยาไปให้เจ้าหน้าที่สาธารณสุขตรวจสอบ พร้อมทั้งให้รายละเอียดต่างๆ ด้วย เพื่อเจ้าหน้าที่จะได้ติดตามต้นตอแหล่งที่มาให้เจอ(จะได้ช่วยกันคนอื่นๆให้ปลอดภัยด้วย)ท้ายที่สุดนี้ ขอเชิญชวนหมอพื้นบ้าน หมอแผนโบราณและแพทย์แผนไทย มาช่วยกันกวาดล้าง ผลิตภัณฑ์ที่ทำลายภาพลักษณ์ดีๆ ของยาไทยออกจากสังคมด้วยกันนะครับ

“ยายเป็นโรคเบาหวานมาประมาณ 10 ปี ก่อนหน้านี้ทำแต่งานจนไม่มีเวลาไปรักษา จนเกิดอาการน็อค และมีโรคต่างๆ รุมเร้า เช่น ความดัน ไทรอยด์ และโรคไต และป่วยมาเรื่อยๆ จนเดินไม่ไหว ไปไหนมาไหนต้องนั่งรถเข็น น้ำหนักตัวลดลงเรื่อยๆ จาก 60 กว่า เหลือ 48 สุดท้ายเดินไม่ไหว ไม่มีแรง เพราะทานข้าวไม่ลง ต้องกินยาไม่ต่ำกว่าวันละ 30 เม็ด ล่าสุดเบาหวานขึ้น 600 ทำใจแล้วว่าไม่รอดแน่แล้ว เพราะหมอบอกว่าจะเสียชีวิตภายใน 1 เดือน กินยามานาน จนโรคไตเริ่มเป็นหนักขึ้น หมอบอกว่าจำเป็นจะต้องล้างไต เมื่อมีคนนำผลิตภัณฑ์ชนิดนี้ มาให้ทานก็ยังไม่เชื่อว่ามันจะหาย เพราะได้ทานยาจากโรงพยาบาลมาเยอะแล้วแต่ก็ไม่หาย  แต่พอได้ลองทานแล้ว ปรากฎว่าตอนนี้เบาหวานลดเหลือ 118 สามารถทานอาหารได้เยอะขึ้น เดินไปไหนมาไหนได้ปกติแล้ว โรคไตก็ปกติแล้ว”ข้อความนี้ในเว็บไซต์หนึ่ง คงกระตุ้นให้ผู้ป่วยอีกหลายคนที่ป่วยเป็นโรคแบบนี้หันมาสนใจ  ยิ่งมีภาพและ เสียงของคุณยายประกอบข้อความ  ผู้ป่วยหลายคนคงหลงเชื่อว่า ผลิตภัณฑ์สาหร่ายที่คุณยายพูดถึงเป็นสวรรค์ของผู้ป่วยโรคไต  ยิ่งข้อความที่ระบุเพิ่มเติมไปอีกว่า สกัดมาจากสาหร่ายฟูคอยแดน (Fucoidan) ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระชนิดหนึ่ง ประกอบด้วย Encoded Polysaccacharides และ Acidic Sulfate Groups ซึ่งมีหน้าที่หลัก คือ 1) มีฤทธิ์ป้องกันการแข็งตัวของเลือด 2) กระตุ้นโปรตีน และ เอนไซม์ปกติ ให้เป็นภูมิต้านทาน 3) ติดสัญญาณให้เซลที่เสื่อม และอาจกลายพันธุ์ให้เซลเม็ดเลือดขาว และเซลพิฆาตของร่างกายไปทำลายได้ถูกต้อง 4). มีรายงานพบว่าสามารถกระตุ้นเซลล์ต้นกำเนิด(Stem Cell) ให้ออกมาจากไขกระดูกได้ นอกจากนี้ในเว็ปไซต์ ยังมีคลิปสัมภาษณ์บุคลากรทางการแพทย์ อธิบายถึงประโยชน์ของสารต่างๆมากกมาย รวมทั้งยังอ้างถึง นักวิชาการจากต่างประเทศเพิ่มเติมอีกด้วย ถึงตรงนี้แล้ว ผมขอเชิญชวน ผู้บริโภคที่รู้ทัน ลองมาจับพิรุธผลิตภัณฑ์นี้  ว่าจะพบพิรุธเหมือนผมหรือไม่1.    ผลิตภัณฑ์นี้ได้ขึ้นทะเบียนเป็นอาหาร หมายความว่า “มันไม่ใช่ยา ไม่มีฤทธิ์ในการรักษา ป้องกันโรค”2.    แม้จะมีบุคลากรทางการแพทย์มาอธิบายถึงประโยชน์ของสารอาหาร แต่ไม่ได้หมายความว่า สารอาหารที่มีในผลิตภัณฑ์นี้จะมีผลในการรักษาได้จริง เพราะถ้ารักษาได้จริง ผลิตภัณฑ์นี้จะต้องขึ้นทะเบียนเป็นยา3.    เทคนิคสื่อสารให้เข้าใจไปเอง โดยบุคลากรทางการแพทย์ที่อธิบาย “จะไม่พูดถึงชื่อผลิตภัณฑ์” เพราะถ้าพูดออกมาจะเป็นหลักฐานว่า “ตนเองจะกระทำผิดกฎหมายทันที”4.    แม้โฆษณาก็ยังแอบปกป้องตนเองไม่ให้ผิดกฎหมาย โดยใช้ข้อความ  “ผลลัพธ์ในภาพและวีดิโอเป็นประสบการณ์เฉพาะบุคคล… ผลลัพธ์การช่วยเรื่องสุขภาพของแต่ละคนอาจแตกต่างกัน" และยังทำตัวสีเทาจางๆ  ซึ่งถ้าใครไม่สังเกตก็จะมองข้ามไปไม่ทันเห็นคงไม่ต้องอธิบายมากมากกว่าผลิตภัณฑ์นี้มันได้ผลจริงหรือไม่ แค่ข้อพิรุธที่สังเกตเห็น ผู้บริโภคที่รู้ทันก็จะตัดสินใจได้ทันทีเลยว่ามันได้ผลจริงหรือไม่ ยังไงก็ช่วยกันเตือนกันด้วยนะครับ

“บางครั้งการตัญญู โดยรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ก็เกือบสังหารแม่ตนเอง” ผมได้รับเรื่องราวจาก ภญ.สุภาวดี เปล่งชัย รพ.เสลภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด เล่าให้ฟังว่า คุณยายท่านหนึ่งอายุประมาณ 62 ปี ซึ่งเดิมแม้จะป่วยเป็นเบาหวาน แต่แกรับประทานยาอย่างต่อเนื่องสม่ำเสมอ จึงสามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในช่วงปกติได้  แต่คราวนี้ แกมารับยาที่โรงพยาบาล ปรากฏว่าระดับน้ำตาลในเลือดของแกสูงขึ้นมาถึงตัวเลข 181 (mg %)  ภญ.สุภาวดี จึงได้ถามคุณยายว่าแกไปรับประทานอะไรมาหรือเปล่า ทำไมคุณยายที่เป็นผู้ป่วยดีเด่นในแง่การปฏิบัติตัวจึงเสียแชมป์กะทันหันแบบนี้  สุดท้ายได้ความว่า นอกจากยาเดิมที่แกรับประทานแล้ว ลูกชายที่ทำงานอยู่ที่กรุงเทพ ยังหวังดี ส่งของดีมาให้แกรับประทานอีก เป็นชาจีนแก้ปวดขา แกเล่าว่า ชานี้น่าจะดี พอรับประทานไปแล้ว อาการปวดเมื่อยขาหายเป็นปลิดทิ้ง กินข้าวได้มาก นอนหลับสบาย ภญ.สุภาวดีเห็นท่าไม่ดี เพราะอาการที่แกเล่ามามันเหมือนอาการของการรับประทานยากลุ่มสเตียรอยด์ ซึ่งจะมีผลให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น จึงรีบประสานงานไปยังเจ้าหน้าที่ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองฟ้า ซึ่งห่างจากโรงพยาบาลถึง 25 กิโลเมตร ให้ช่วยไปตรวจสอบ ชาวิเศษ ที่บ้านของคุณยาย ผลการตรวจสอบ พบว่า ชาจีนนี้บรรจุในซองพลาสติกขนาดเล็ก โดยบรรจุรวมในกระป๋องโลหะ ฉลากข้อความที่ซอง และกระปุกมีแต่ตัวอักษรภาษาจีนเกือบทั้งหมด  (ซึ่งแปลเป็นภาษาไทยว่า ชาดอกโบตั๋น 6 รส)  มีระบุเป็นภาษาอังกฤษอยู่ว่า  Bailin Pharmaceuticals   คุณยายให้ข้อมูลว่า ลูกชายไปซื้อมาจากแถวเยาวราช ในราคา กระปุกละ 700 บาท มีชาจีนบรรจุอยู่ในกระป๋อง จำนวน 30 ซอง  เมื่อเจ้าหน้าที่ ใช้ชุดทดสอบสเตียรอยด์เบื้องต้น ทดสอบชาจีน พบว่าให้ผลบวก (หมายถึงมีส่วนผสมของสารสเตอรอยด์) จึงแนะนำให้คุณยายหยุดรับประทาน แล้วส่งชาจีนมาให้ ภญ.สุภาวดี เพื่อส่งไปตรวจยืนยันในห้องแล็บของ ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ เพื่อเป็นการยืนยันอีกครั้งหนึ่ง   ผมนำเรื่องนี้มาเล่าให้ฟัง เพื่อเป็นอุทธาหรณ์ว่า อย่าไว้ใจอะไรง่ายๆ โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์ที่ไม่มีข้อมูลฉลากถูกต้อง เพราะ สารสเตียรอยด์ มันแทรกซึมไปหลายผลิตภัณฑ์มาก จนบางทีเราอาจหลงเป็นเหยื่อทำร้ายคนที่เรารักด้วยมือเราเองโดยไม่รู้ตัว  ใครจะคิดว่าในชาจีนหอมชื่นใจ จะใส่สเตียรอยด์ทำร้ายร่างกายได้

ธุรกิจซื้อขายทางอินเตอร์เน็ตได้รับความนิยมมากขึ้น  สินค้าอันดับต้นๆ ที่ขายดิบขายดีจนผู้ขายหลายรายร่ำรวยไปตามๆ กันคือ เครื่องสำอาง จนเป็นที่ติดปากในกลุ่มวัยรุ่นว่า เน็ตไอดอลขายครีม ผมมีโอกาสได้พูดคุยกับผู้ขายครีมทางเน็ตกลุ่มหนึ่ง ทำให้ได้ข้อมูลใหม่ๆ  ว่า ปัจจุบันนี้จะมีผู้ผลิตครีมบางรายที่ได้รับอนุญาตจดแจ้งเครื่องสำอางแล้ว  ผู้ผลิตเหล่านี้จะมีสูตรเครื่องสำอางให้เลือกมากมายทั้งสูตรของตนเอง หรือสูตรเดียวกับครีมยี่ห้อดังๆ ในท้องตลาด  และจะเชิญชวนให้ผู้ที่สนใจขายครีมทางเน็ตมาเลือกครีมสูตรต่างๆ ของตนไปจำหน่ายในนามผลิตภัณฑ์ของตนเอง  โดยจะเดินเรื่องขออนุญาตจดแจ้งเครื่องสำอางให้  รวมทั้งจะออกแบบภาชนะบรรจุและฉลากให้อย่างสวยงาม  โดยจะใช้ชื่อบริษัทของตนเป็นผู้ผลิตให้ และระบุชื่อผู้สนใจเป็นผู้จัดจำหน่าย  ซึ่งผู้ที่จัดจำหน่ายไม่ต้องลงทุนอะไรมาก แค่เสียค่าสูตรประมาณพันกว่าบาท และค่าสินค้าที่จะสั่งผลิต  เมื่อตกลงกันได้เรียบร้อยแล้ว  ผู้จัดจำหน่ายก็จะมีสินค้าของตนเองไปโฆษณขายได้ใน เฟซบุ๊ค ไลน์ หรืออินสตราแกรม สบายๆ  ดังนั้นจึงไม่แปลกใจที่เราจะเห็นครีมเหล่านี้  มีขายมากมายหลายยี่ห้อทางเน็ต  ซึ่งยากที่จะระบุได้ว่าครีมยี่ห้อไหนปลอดภัยหรือไม่คำแนะนำเบื้องต้นสำหรับผู้ที่จะตัดสินใจซื้อครีมทางเน็ต1. อย่าซื้อเพราะภาชนะบรรจุหรือฉลากที่สวยงาม เพราะสิ่งที่จะเสี่ยงต่อผิวกายเราคือตัวผลิตภัณฑ์ในภาชนะ2. เครื่องสำอางคือ วัตถุที่มุ่งหมายสำหรับใช้ทา ถู นวด โรย พ่น หยอด ใส่ อบ ฯลฯ กับส่วนภายนอกของร่างกายคน  โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อความสะอาด   ความสวยงาม หรือระงับกลิ่นกาย หรือปกป้องดูแลส่วนต่างๆ ให้อยู่ในสภาพดี เครื่องสำอางจะไม่สามารถรักษาโรค หรือเปลี่ยนแปลงโครงสร้างต่างๆ ของร่างกายได้3. อย่าเชื่อโฆษณาจากภาพนายแบบ นางแบบที่สวยงามดูดี  เพราะสิ่งเหล่านี้ สามารถใช้เทคนิคต่างๆ ทำให้สวยงามเกินจริงได้  เราควรใส่ใจใน “เนื้อหาของโฆษณาเครื่องสำอาง” หากโอ้อวดสรรพคุณจนดูเหมือนเป็นยารักษาโรค หรือโอ้อวดเกินจริง เห็นผลทันใจ  ให้ตั้งสติไว้ก่อนว่า แนวโน้มอาจหลอกลวง4. พยายามตรวจสอบข้อมูลผลการตรวจวิเคราะห์จากแหล่งต่างๆ เช่น เว็บไซต์หน้าต่างเตือนภัยสุขภาพ (http://tumdee.org/alert/)  ของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ หรือเว็บไซต์ของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา  หากพบผลิตภัณฑ์จากผู้ผลิตเดียวกับที่เราจะซื้อมาใช้  แม้คนละยี่ห้อ ก็ควรระวังไว้ก่อน คำแนะนำเบื้องต้นสำหรับผู้ที่จะขายครีมทางเน็ต1. อย่าเพิ่งรีบตัดสินใจจ้างผลิต เพียงเห็นแค่สูตรตำรับและคำโฆษณาของผู้ผลิต ควรไปดูสถานที่ให้เห็นกับตา2. หากผู้ผลิตนำสูตรตำรับต่างๆ มาเสนอชักชวน  ให้ระวังสูตรตำรับที่โฆษณาเกินจริง หรือสูตรที่โฆษณาสรรพคุณไปทางยา เพราะอาจมีสารที่ห้ามใช้ผสมอยู่3. พยายามตรวจสอบข้อมูลผลการตรวจวิเคราะห์จากแหล่งต่างๆ เช่น เว็บหน้าต่างเตือนภัยสุขภาพ (http://tumdee.org/alert/) ของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ หรือเว็บไซต์ของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา  หากพบผลิตภัณฑ์จากผู้ผลิตเดียวกับที่เราจะใช้ แม้คนละยี่ห้อ ก็ควรระวังไว้ก่อน4. ควรมีรายละเอียดเกี่ยวกับตัวผู้ผลิตด้วย เช่น ชื่อ บัตรประชาชน  และเมื่อจ้างผลิตแล้ว ควรทำสัญญาให้รัดกุม

จำได้ว่าสมัยเด็กๆ  ผมเคยได้ยินผู้ใหญ่บอกว่า ถ้าอยากเสียงดี ต้องไปกินน้ำค้างที่ยอดหญ้าเหมือนจิ้งหรีด ตอนนั้นยังขำๆ กับคำพูดนี้  จนปัจจุบัน ได้มาทำงานคุ้มครองผู้บริโภค  มิคาดว่าเรื่องเล่าขานตำนานน้ำค้าง มันจะกลายมาเป็นจริง เพราะเดี๋ยวนี้มีผลิตภัณฑ์จำหน่าย โดยแจ้งว่าเป็น น้ำค้างเพื่อสุขภาพ นี่เรามาถึงจุดนี้ได้อย่างไร? ผลิตภัณฑ์ที่ผมกำลังพูดถึง มีการประกาศขาย โดยให้สั่งซื้อทางอินเตอร์เน็ต ระบุว่าเป็น  “น้ำค้างบริสุทธิ์แท้” ที่รวบรวมน้ำค้างจากธรรมชาติ โดยใช้อุปกรณ์ที่พัฒนาขึ้นมา เพื่อใช้จับน้ำค้างโดยเฉพาะ  ทำให้ได้น้ำค้างที่มีความบริสุทธิ์และมีคุณสมบัติเทียบเท่ากับน้ำค้างที่เกาะบนใบหญ้า 100%  จึงอุดมไปด้วยออกซิเจนจากธรรมชาติ และมีโครงสร้างโมเลกุลขนาดเล็กที่เรียงตัวกันอย่างเป็นระเบียบ  เสมือนน้ำที่บริสุทธิ์ที่สุดในธรรมชาติ ไหนๆ ก็พร่ำพรรณนากระบวนการผลิตมาขนาดนี้แล้ว เรื่องสรรพคุณคงไม่ต้องกระมิดกระเมี้ยนแล้ว เพราะเล่นบรรยายจะเคลิบเคลิ้มไปเลย.. ขายเด่นๆ ที่อ้าง คือการเพิ่มปริมาณออกซิเจนให้กับอวัยวะต่างๆ และเกิดผลได้อย่างมหัศจรรย์ เช่น  เพิ่มให้กับสมอง(ทำให้สมองปลอดโปร่ง คลายเครียด ความจำดี และมีสมาธิมากขึ้น บรรเทาอาการปวดศีรษะ ไมเกรน และลดภาวะสมองขาดออกซิเจน) เพิ่มให้กับตับ (ทำให้ตับสามารถกำจัดสารพิษต่างๆ ในร่างกายได้ดีขึ้น ช่วยป้องกันอันตรายต่อเซลล์ตับจากสารพิษต่างๆ จากอาหารเครื่องดื่มและยาที่ปนเปื้อนสารพิษ ชำระล้างของเสียที่สั่งสมมานานออกไปจากร่างกาย) เพิ่มให้กับผิวหนังและเนื้อเยื่อ(ทำให้ผิวหนังมีความชุ่มชื้นสดใส เพิ่มการสร้างเนื้อเยื่อ ทำให้แผลหายเร็ว) เพิ่มปริมาณออกซิเจนธรรมชาติให้กับเลือด(ทำให้เม็ดเลือดและเกล็ดเลือดมีจำนวนมากขึ้น ช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันป้องกันการเกิดกล้ามเนื้อหัวใจตายจากภาวะขาดเลือด รักษาระดับความดันเลือดให้ปกติ) เพิ่มให้กับข้อต่อ เส้นเอ็น และกล้ามเนื้อ(ทำให้ข้อต่อ เส้นเอ็น และกล้ามเนื้อผ่อนคลาย ช่วยเจือจางระดับของกรดยูริก บรรเทาอาการปวดเมื่อย และอาการข้อเสื่อม) เพิ่มให้กับปอด (ป้องกันโรคระบบทางเดินหายใจ หอบหืด และภูมิแพ้) ส่วนเรื่องราคาจะขายถูกเหมือนน้ำดื่มบรรจุขวดทั่วไปก็จะกระไรอยู่ น้ำค้างบริสุทธิ์นี้ ขวด 300 มิลลิลิตร ราคาขายประมาณ 120 – 144 บาท หวังว่าผู้บริโภคที่ฉลาดคงจะตัดสินใจได้นะครับว่า ผลิตภัณฑ์นี้มันมีสรรพคุณมหัศจรรย์พันลึกได้อย่างที่ว่าหรือเปล่า ยังไงก็ฝากเตือนๆ เพื่อนฝูงด้วยนะครับ “ การดื่มน้ำสะอาดเป็นสิ่งที่ดี แต่ถ้าน้ำสะอาด แต่ดันโอ้อวดเกินจริง ถึงไม่ตาย ก็อาจเสียเงินเกินเหตุได้นะครับ”

ข้อมูลจากสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ 8 ระบุว่าในแต่ละปีจะมีคนไทยติดเชื้อแบคทีเรียที่ดื้อยาประมาณ 88,000 คน และในผู้ป่วยจำนวนนี้จะเสียชีวิตถึง 38,000 คน  ข้อมูลจากโรงพยาบาลรามาธิบดี ยังพบว่า ผู้ป่วยที่ติดเชื้อแบคทีเรียดื้อยามีโอกาสเสียชีวิตมากกว่าผู้ป่วยที่ติดเชื้อไม่ดื้อยา 10 - 20 เท่าเชื้อแบคทีเรียดื้อยาเป็นปัญหาสำคัญเร่งด่วนที่ทั่วโลกกำลังเผชิญ  หากเชื้อแบคทีเรียดื้อยาเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องจะเกิดผลกระทบต่อสุขภาพต่างๆ แก่คนทั้งโลก เพราะจะทำให้โรคจากการติดเชื้อแบคทีเรียที่เคยรักษาได้ผลกลายเป็นโรคที่รักษาไม่ได้ หรืออาจทำให้ผู้ป่วยอื่นๆ มีโอกาสเสี่ยงสูงที่จะติดเชื้อแบคทีเรีย  สุดท้ายผู้ป่วยเหล่านี้ก็จะเสียชีวิตจากการติดเชื้อ หากไม่มียาต้านแบคทีเรียที่ใช้ได้ผลในการรักษาจากการสำรวจข้อมูลผลิตภัณฑ์สุขภาพที่จำหน่ายในร้านชำในหลายๆ จังหวัด พบว่า ร้านชำหลายแห่งมีการนำยาอันตรายหลายชนิดมาจำหน่าย และหนึ่งในยายอดนิยมที่สำรวจพบก็คือ ยาฆ่าเชื้อแบคทีเรียนั่นเอง  ซึ่งหากพวกเราไม่ช่วยกันดูแล ปล่อยให้มีการจำหน่ายยาฆ่าเชื้อแบคทีเรียเหล่านี้  ก็เท่ากับเรามีส่วนส่งเสริมให้สถานการณ์เชื้อแบคทีเรียดื้อยา ขยายลุกลามขึ้นในพื้นที่ของเราเอง สุดท้ายคนที่จะได้รับผลกระทบจากปัญหาเหล่านี้ ก็คือ ตัวเรา ลูกหลานหรือพ่อแม่พี่น้องของเรานั่นเอง ส่วนใหญ่เจ้าของร้านชำ มักไม่ทราบถึงผลกระทบที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยที่มาซื้อยาฆ่าเชื้อแบคทีเรียจากร้านไปรับประทาน  ไม่เคยทราบว่ามีผู้ป่วยแพ้ยา หรือผู้ป่วยเสียชีวิตจากเชื้อดื้อยามากมาย ดังนั้นจึงขอเชิญชวนให้พวกเราช่วยกันสอดส่องดูแล ชี้แจง และแนะนำ ร้านชำ ไม่นำยาฆ่าเชื้อแบคทีเรียมาจำหน่าย ช่วยกันแนะนำต่อๆ กันว่า “ร้านค้าชำ ขายได้แต่ยาสามัญประจำบ้านเท่านั้น” (เพื่อให้ผู้บริโภคได้รับความปลอดภัยจากการใช้ยา  กฎหมายจึงกำหนดให้ผู้ที่จะขายยาต้องมาขออนุญาตสถานที่ขายยา  สถานที่อื่นๆ ที่ไม่ใช่ร้านขายยา จะขายยาไม่ได้ ยกเว้นยาสามัญประจำบ้าน) วิธีง่ายๆ ที่ร้านชำจะรู้ว่ายาชนิดไหนขายได้หรือไม่ ให้ดูที่ฉลาก ยาที่จะขายได้ในร้านชำจะต้องมีข้อความบนฉลากว่า “ยาสามัญประจำบ้าน” เท่านั้น

สองสามปีนี้กระแสออกกำลังกายเป็นที่สนใจของผู้คน มองไปทางไหนก็เห็นคนมาออกกำลังกาย ทั้งเดิน วิ่ง ว่ายน้ำ เล่นกีฬาต่างๆ มากมายเต็มไปหมด ในฐานะที่อยู่ในแวดวงสาธารณสุข ก็อดดีใจที่ผู้คนหันมาใส่ใจสุขภาพกันมากขึ้น แต่บางทีสิ่งที่ต้องระวังมันก็แอบแฝงมาในสังคมของคนที่ใส่ใจสุขภาพเหล่านี้ ผมไปสถานที่ออกกำลังกายแห่งหนึ่ง มีคนเอาแผ่นพับโฆษณาผลิตภัณฑ์สุขภาพมาให้ดู พร้อมถามว่า “ผลิตภัณฑ์ชนิดนี้มันดีจริงหรือไม่ เพราะเห็นคนที่มาออกกำลังกายเขาบอกว่าเขากินแล้วดี ตอนนี้เขายังชักชวนคนอื่นๆ ที่นี่ให้ซื้อไปกินเลย ที่ถามเพราะขวดละสองพันกว่าบาท รายได้ก็ไม่มาก เลยลังเลที่จะซื้อมากิน” ผมรับแผ่นพับโฆษณามาดู ในแผ่นพับบอกยี่ห้อผลิตภัณฑ์ ระบุว่าเป็นเครื่องดื่ม แอนตี้ออกซิเด้นท์ จากซุปเปอร์ฟรุ้ทและเบอร์รี่เข้มข้น มีรูปภาพผลไม้หลายชนิด เช่น มากิเบอร์รี่ อาร์ติโช้ค โกจิเบอร์รี่ แครนเบอรณี่ สตรอเบอร์รี่ ราสเบอร์รี่ องุ่นแดง แอปเปิ้ล ฯลฯ พร้อมข้อความโฆษณาว่า “เห็นผลจริงในคน เลือดสะอาด ตับแข็งแรง กำจัดสารพิษเร็วและมากกว่าถึง 3 เท่า ช่วยลดสารพิษในเลือดถึง 51% เพิ่มสารต้านอนุมูลอิสระในเซลล์และตับ 246% ยืนยันผลลัพธ์ปกป้องตับเพิ่มขึ้น 14%” นอกจากนี้ยังมีภาพผู้ที่ได้รับประทานผลิตภัณฑ์ชนิดนี้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ มาบรรยายถึงผลในการรักษาทั้ง ภูมิแพ้ ปอดอักเสบ มะเร็งตับ เบาหวานความดัน ลดคลอเลสเตอรอล กรดไหลย้อน มีบุตรยาก ทีแรกผมก็คิดว่าผลิตภัณฑ์ชนิดนี้ คงเป็นผลิตภัณฑ์เสริมอาหารทั่วๆ ไป ที่มักมีคนมาแอบอ้างโฆษณา แต่พอไปค้นข้อมูลในอินเตอร์เน็ต พบว่าผลิตภัณฑ์นี้นำเข้ามาจากไต้หวัน โดยบริษัทที่จำหน่ายเครื่องอุปโภคบริโภคชื่อดัง และมีคนเคยตั้งกระทู้สอบถามในเว็ปพันทิพ แล้ว ที่น่าสังเกตคือ ในเว็ปนั้นมีคนแฉภาพ ข้อความบนฉลากอย่างชัดเจนว่า “เด็กและสตรีมีครรภ์ไม่ควรรับประทาน” “ไม่มีผลในการป้องกันหรือรักษาโรค” (แต่ทำไมในแผ่นพับที่เผยแพร่ตามสถานที่ออกกำลังกายสาธารณะ กลับไปคนละทางเลย นอกจากนี้ยังนำเสนอพร้อมภาพว่าเด็ก และผู้หญิงมีครรภ์ก็ยังรับประทานได้) ที่แนบเนียน คือแม้จะเป็นแผ่นพับโฆษณาผลิตภัณฑ์ชนิดเดียวกัน แต่ในแผ่นพับที่แจก ไม่มีข้อความหรือภาพเกี่ยวข้องกับบริษัทที่นำเข้าเลย เลยสรุปไม่ได้ว่า บริษัทนำเข้าชื่อดังนี้ จะมีส่วนรู้เห็นแอบโฆษณาขายของแบบกันตัวเอง เผื่อมีเรื่องจะได้สาวไม่ถึงต้นตอ หรือมีใครที่รับมาจำหน่าย ลงทุนทำแผ่นพับเสียเอง ยิ่งไปสืบค้นเพิ่มเติม ในแง่ประสิทธิภาพต่างๆ ตามที่อวดอ้างนั้น ก็ยังไม่มีข้อมูลยืนยันว่ามีประสิทธิภาพจริงตามที่กล่าวอ้างจริงหรือไม่ อันที่จริงมันก็สอดคล้องกับ ข้อความบนฉลากที่ระบุว่า “ไม่มีผลในการป้องกันหรือรักษาโรค” อยู่แล้ว (แต่ไม่สอดคล้องกับโฆษณาในแผ่นพับ) ไหนๆ ก็หันมาใส่ใจสุขภาพด้วยการออกกำลังกายกันแล้ว หันมาใส่ใจในการบริโภคอาหาร ผักผลไม้ ที่สะอาดมีประโยชน์เพิ่มขึ้นด้วย แคนี้สุขภาพก็ดีขึ้นแล้ว อย่าไปเสียเงินแพงๆ กับสิ่งที่ไม่ใช่ยารักษาโรคเลยครับ เดี๋ยวจะเสียทั้งสุขภาพ เสียทั้งเงิน จนเครียดไปอีกเปล่าๆ

 “ขาหนีบ ตัวโคตรดำ ต้องลอง ก้อนเดียวเอาอยู่ ขาวสะอาดอย่างปลอดภัย เด็กห้าขวบก็ยังใช้ได้” ข้อความโฆษณาสบู่ที่แชร์กันว่อนในอินเตอร์เน็ต กระตุ้นความสนใจของคนที่กระหายอยากผิวขาวได้มาก แต่ที่น่าสนใจคือ สบู่ชนิดนี้มันมีอะไรดีหรือ ผู้ขายถึงบอกว่าใช้แล้วขาวจริง และยังอ้างว่าปลอดภัยเมื่อนำมาใช้ในเด็กอีกด้วย ผมพยายามติดตามหาข้อมูลสบู่ชนิดนี้ในจังหวัด ก็ยังไม่พบว่ามีการขาย แต่เมื่อลองเข้าไปค้นในอินเตอร์เน็ตกลับพบว่า มีการโฆษณาสบู่ชนิดนี้มากมาย สบู่ชนิดนี้ใช้ชื่อว่า “สบู่คลอรีน”  ยิ่งสงสัยหนักขึ้นไปอีก เพราะเท่าที่ทราบคลอรีนเป็นสารเคมีที่ใช้ฆ่าเชื้อโรค และมีผลในการฟอกสี  ซึ่งปกติจะใช้กับสิ่งของ เช่น น้ำยาฟอกขาว แต่กับผิวหนังอันบอบบางของมนุษย์  ยังไม่เคยมีการนำมาให้ใช้ เพราะน่าจะเกิดอันตรายต่อผิวหนัง   หลังจากนั้นไม่กี่วัน  ก็เกิดกระแสที่ผู้คนพูดถึงกันมาในโลกอินเตอร์เน็ต มีการแชร์ขายทางออนไลน์กันมาก  จนในที่สุดทีมข่าวโทรทัศน์ช่อง 3 ได้นำสารคลอรีนไปให้อาจารย์ประจำภาควิชาเคมี มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน ทดสอบ จึงพบค่าความเป็นกรด-ด่าง ของสารคลอรีนที่นำมาทดสอบนั้น ใกล้เคียงกับค่าความเป็นกรด-ด่าง ในสบู่คลอรีน ที่แชร์ขายในโลกออนไลน์  โดยมีค่าความเป็นกรดมากถึง 4.2  ซึ่งเป็นค่าที่สามารถกัดผิวคนให้ขาวได้ แต่ที่น่ากลัวคือ มันจะทำให้เกิดอันตรายต่อผิวหนังและยังระคายเคืองกัดเยื่อบุตาอีกด้วย และในแง่วิชาการยังเป็นห่วงว่า หากใช้ต่อเนื่องไปนานๆ นี้คลอรีนอาจจะเร่งอนุมูลอิสระในร่างกายสะสมเป็นเวลานาน เสี่ยงเกิดโรคมะเร็งได้ ไม่ใช่แค่การทดลองทางวิทยาศาสตร์ในห้องแลบเท่านั้น  ผู้อำนวยการสถาบันโรคผิวหนังยังได้ออกมาเตือนว่า “โดยทั่วไปแล้วคลอรีนจะมีฤทธิ์กัดกร่อนมาก หากนำมาใช้กับผิวหนังก็จะเกิดระคายเคือง และหากมีความเข้มข้นสูงก็อาจเกิดแผลไหม้ได้ สารคลอรีนที่ผสมในสบู่คาดว่าจะเป็นสารแคลเซียมไฮโปคลอไรท์ ซึ่งมีฤทธิ์รุนแรงกว่าและมีการยืนยันว่าเป็นสารก่อมะเร็งในสัตว์ จึงแนะนำว่าไม่ควรใช้สบู่ดังกล่าว”   ข้อมูลมันเสี่ยงขนาดนี้ คงแทบไม่ต้องถามต่อเลยว่า ควรจะใช้ต่อหรือเลิกใช้กันดีกว่ากัน และก็คงไม่ต้องมาถามอีกว่า ในเด็กห้าขวบที่ผิวบอบบางกว่าผู้ใหญ่ ยังจะใช้ได้อย่างปลอดภัยอย่างที่โฆษณาหรือไม่ (หรือเด็กห้าขวบมันจำเป็นจะต้องให้ขาวไปขนาดไหนกันนี่) หากผู้คนยังกระหายความขาวไม่หยุดหย่อน เชื่อว่าอีกไม่นานก็คงจะมีผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ ออกมาให้คนกระหายความขาวได้เสี่ยงกันอีก ท่องให้ขึ้นใจเลยนะครับ สบู่จัดเป็นเครื่องสำอางตามกฎหมาย จะต้องผลิตโดยไม่มีส่วนประกอบของสารอันตราย โดยผู้ผลิตจะต้องมายื่นเพื่อขอเลขรับแจ้งจากหน่วยงานสาธารณสุข และเมื่อได้รับตัวเลขดังกล่าวแล้วจะ ต้องนำไปแสดงบนฉลากด้วย หรือหากสบู่ชนิดใดมีส่วนประกอบที่เข้าข่ายเป็นยา ก็ต้องขอขึ้นทะเบียนเป็นยาด้วย ซึ่งก็ต้องปฏิบัติตามกฎหมายยาด้วยเช่นกัน  

ผมได้รับโทรศัพท์สอบถามจากผู้บริโภครายหนึ่ง ให้ข้อมูลว่า เขาได้รับการชักชวนจากเพื่อนสนิทซึ่งเป็นสมาชิกเครือข่ายขายตรงแห่งหนึ่ง แนะนำผลิตภัณฑ์เสริมออกซิเจน(เป็นของเหลวใส่ขวดประมาณ 30 มิลลิลิตร) ให้เขาลองนำไปรับประทาน  แต่ไม่ได้ให้ลองฟรีนะครับ ค่าลองครั้งนี้ราคา 2,500 บาท  โดยเพื่อนที่ขายให้เขาอ้างว่าผลิตภัณฑ์เสริมออกซิเจนนี้ จะสามารถเติมออกซิเจนให้กับร่างกายได้  หากรับประทานประจำแล้วจะไม่เป็นโรคมะเร็ง(เจ้าของแบรนด์เป็นบุคลากรทางการแพทย์นำเข้ามาจากอเมริกา) ผู้บริโภคท่านนี้เห็นท่าไม่น่าเป็นไปได้ (แต่ดันเสียเงินไปแล้ว) จึงโทรศัพท์มาสอบถาม ผมเข้าไปสืบค้นข้อมูลของผลิตภัณฑ์ชนิดนี้ในอินเตอร์เน็ต โดยเริ่มจากเว็ปไซต์ของบริษัทที่จำหน่าย พบว่าเป็นบริษัทขายตรงแห่งหนึ่ง มีผลิตภัณฑ์หลายชนิดจำหน่าย รวมทั้งผลิตภัณฑ์ชนิดนี้ด้วย เมื่ออ่านรายละเอียดก็บรรยายสรรพคุณไม่มาก บอกว่าช่วยในการเติมออกซิเจนให้ร่างกาย พร้อมเติมเต็มสารอาหาร 129 ชนิดที่ร่างกายต้องการ  เพราะการรับประทานอาหารในแต่ละวัน อาจได้สารอาหารไม่ครบ วิธีรับประทาน  ให้หยดผลิตภัณฑ์ชนิดนี้ จำนวน 8 หยดลงในน้ำหรือน้ำผลไม้หนึ่งแก้ว ดื่มวันละ 2 – 3 ครั้ง ดูไปแล้วก็ไม่ได้โฆษณาสรรพคุณมหัศจรรย์ อย่างที่ผู้บริโภคสอบถามแต่เมื่อผมลองไปค้นข้อมูลในแหล่งต่างๆ ในอินเตอร์เน็ต กลับพบว่าผลิตภัณฑ์เสริมออกซิเจนชนิดนี้ มีการโฆษณาในที่อื่นๆ อีกมาก และโฆษณาอย่างเกินจริงมากกว่าในเว็บของบริษัทด้วยซ้ำ  เช่น บอกว่าเป็นการเพิ่มออกซิเจนให้ร่างกาย ช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย ช่วยป้องกันโรคมะเร็ง โรคหัวใจ ทำให้เลือดมีสภาวะปกติ เหมาะมากสำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดและโรคหัวใจ ช่วยลดระดับโคเลสเตอรอลในเลือด โดยอ้างว่าเมื่อร่างกายมีออกซิเจนมากขึ้นก็จะแข็งแรงมากขึ้น  ส่วนประกอบของผลิตภัณฑ์ชนิดนี้คือ  สารละลายแร่ธาตุ 27% กรดอะมิโน 8%  น้ำส้มสายชู หมักจากข้าว 6%  สารสกัดจากจมูกข้าวสาลี 4% มีการระบุเลข อย.ชัดเจน ซึ่งแสดงว่ามันเป็นอาหาร แต่ก็โอ้อวด บรรยายสรรพคุณซะเข้าข่ายยา แถมเป็นยาผีบอกที่ไม่มีหลักฐานอะไรพิสูจน์ด้วยซ้ำ อย่างนี้ก็ผิดกฎหมายแน่นอน ในยุคที่โลกเชื่อมโยงกันด้วยอินเตอร์เน็ต โอกาสที่ผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ไม่ถูกต้องตามกฎหมายจะถึงตัวผู้บริโภคได้เร็วขึ้น ผู้บริโภค อย่าเพิ่งผลีผลามเชื่อข้อมูลที่เห็น  ให้ยึดหลวงพ่อเอ๊ะไว้ก่อน “เอ๊ะ!จริงหรือ?” , “เอ๊ะ!เป็นไปได้หรือ?”, “เอ๊ะ!หลอกฉันหรือ?”  หลังจากนั้นสติมันจะมา  แล้วรีบใช้ประโยชน์จากอินเตอร์เน็ตสืบค้นข้อมูลจากแหล่งต่างๆ ต่อไปเลย และถ้าเจอพิรุธก็รีบใช้อินเตอร์เน็ตร้องทุกข์ไปยังสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาโดยด่วน อย.เขาให้ร้องทุกข์ได้ฟรีครับ ไม่ต้องเสียสตางค์ 2,500 บาทแบบผลิตภัณฑ์เสริมออกซิเจนด้วยครับ  ส่วนใครอยากได้ออกซิเจนเยอะๆ ขอแนะนำให้สูดหายใจเข้าให้ลึกๆ แค่นี้ก็ได้ออกซิเจนเต็มปอดครับ

เมื่อกระแสรักสุขภาพกลับมาบูมอีกครั้ง  น้ำคลอโรฟิลล์ที่เลิกฮิตไปนาน  จึงกลับมาผงาดอีกครั้ง  คราวนี้เจาะตลาดคนรักสุขภาพ  เชียร์ให้พกเป็นขวดไว้ดื่มหลังออกกำลังกาย  มีทั้งชนิดผงละลายน้ำ  ชนิดเป็นของเหลวเข้มข้น  อ้างว่าเป็นคลอโรฟิลล์ บริสุทธิ์100% ให้ผู้ซื้อนำไปผสมกับน้ำ โดยใช้เพียง 1 มิลลิลิตรผสมกับน้ำ 1.5 ลิตร ดื่มก่อนเข้านอน และตอนตื่นนอนด้วยตัวเองขึ้นทะเบียนเป็นอาหาร ดันอยากจะโฆษณาจนตัวสั่นว่ารักษาโรคได้ แต่ก็เกรงว่าจะโดนจับ ก็เลยอ้อมๆ แอ้มๆ กระมิดกระเมี้ยนเลี่ยงว่า “คลอโรฟิลล์ไม่ใช่ยานะ ตัวเราเป็นสารอาหารที่ได้จากใบไม้” แล้วอ้างต่อไปว่า “คลอโรฟิลล์เป็นสารอาหารที่สมบูรณ์ที่สุด  ลองดูซิ ช้าง ม้า วัว ควาย สัตว์เหล่านี้กินหญ้ากับน้ำเท่านั้น ทำไมมันตัวใหญ่ แข็งแรงกล้ามเนื้อเป็นมัด เพราะหญ้าที่มันกิน คือคลอโรฟิลล์นั่นเอง” ที่เด็ดกว่านั้น ดันบอกอีกว่า “เคยเห็นหมาเห็นแมวกินหญ้าบ้างไหม เวลาหมาแมวมันป่วยมันถึงจะกินหญ้า เพื่อให้มันอาเจียนออกมา นั่นแหละ มันกินหญ้าเพื่อขับสารพิษออกมา และที่สำคัญ ในหญ้าก็มีคลอโรฟิลล์นั่นไง” ผมเห็นโฆษณาแบบนี้ก็ได้แต่อนาถใจ จะหลบเลี่ยงกฎหมาย แต่ดันใช้วิธี อ้างช้างม้าวัวควาย หมาๆ แมวๆไปเรื่อย ผมคิดว่าคงไม่มีใครหลงเชื่อ  ที่ไหนได้ มันดันเล่นแฝงอวดอ้างสรรพคุณต่ออีก คราวนี้มาเป็นชุด เช่น “คนเลือดจางเลือดน้อยไม่ต้องกลัว ดื่มคลอโรฟิลล์แล้วมันจะเปลี่ยนเป็นเม็ดเลือดได้ทันที ถ้าเวียนหัวเมื่อเริ่มดื่มใหม่ๆไม่ต้องตกใจ มันคืออาการที่คลอโรฟิลล์กำลังไปสร้างกระดูก ส่วนคนที่เป็นโรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ เบาหวาน โรคไต เลือดข้น เนื่องจากมีสารเคมีจากยาของโรงพยาบาลที่ได้รับมานาน ให้ดื่มน้ำคลอโรฟิลล์ขจัดไขมัน ขจัดน้ำตาล ขับพิษสารเคมีออกจากร่างกาย” ยังไม่หมด ยังอ้างไปถึงผลการรักษา อัมพฤกษ์ อัมพาต เกาต์ ไทรอยด์ ไซนัส สะเก็ดเงิน ต้อเนื้อ ต้อลม ฯลฯ จนหลายคนหลงเชื่อ บางคนเอาไปให้ทารกดื่มแทนนมแม่อีกด้วยสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาเคยออกมาเตือนประชาชนว่า อย่าตกเป็นเหยื่อหลงเชื่อคำโฆษณาเชิญชวนที่เกินจริงเหล่านี้เพราะยังไม่มีข้อมูลยืนยันว่าได้ผลจริง  เคยมีการวิจัยพบว่าการบริโภคคลอโรฟิลล์อาจจะทำให้เกิดอาการแพ้ มีผื่นคัน ลิ้นเปลี่ยนสีเป็นเหลืองหรือดำ และยังทำให้สีของปัสสาวะและอุจจาระเปลี่ยนเป็นสีเขียวได้ หากรับประทานมากเกินวันละ 450 มิลลิกรัม ก็อาจจะทำให้ไตทำงานหนักและส่งผลระยะยาวในอนาคตได้ หนำซ้ำกุมารแพทย์ยังออกมาเตือนสำทับอีกว่า “โดยเฉพาะเด็กอายุต่ำกว่า 4 ปี ที่อวัยวะภายในยังทำงานไม่เต็มที่ ห้ามกินเด็ดขาด เพราะอาจเป็นอันตรายจนถึงแก่ชีวิตได้”ผู้ประกอบการรายใดที่โฆษณาผลิตภัณฑ์เกินจริง โอ้อวดสรรพคุณ จะต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 3 ปี ปรับไม่เกิน 30,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ ใครพบเห็น รีบสะกิดเจ้าหน้าที่ดำเนินการเลยครับ อย่าปล่อยให้โฆษณาหลอกลวง ล้วงเงินจากกระเป๋าแถมเอาเราสุขภาพไปเสี่ยงอีกเลย

หน่วยงานของผมเพิ่งจัดกิจกรรม อย.น้อย ปีนี้เราเน้นประเด็น “เชื่อมโยงเครือข่าย เตือนภัยสุขภาพ” เมื่องานเลิก อาจารย์ท่านหนึ่งเดินมาหาผม เปิดภาพจากสมาร์ทโฟนพร้อมให้ข้อมูลว่า “เดี๋ยวนี้เด็กๆ เขานิยมใช้สบู่ชนิดนี้ ซื้อทางเน็ตมาใช้กันมาก เห็นเด็กๆ บอกว่าใช้แล้วขาวจริงๆ” ผมตามไปค้นข้อมูลต่อในอินเตอร์เน็ต พบโฆษณาสบู่ชนิดนี้ (ซึ่งตั้งชื่อให้คล้ายผงซักฟอก โอโม่พลัส) ราคาก้อนละ 50 บาท ในภาพระบุข้อความว่า “ฟอกผิวขาวเนียนใส ขาวทะลุมิติ เป็นสบู่ 5 สี จาก ทับทิม (ผิวขาวใส ลดรอย)  องุ่น (คอลลาเจน ผิวเต่งตึง กระชับ) เลมอน กีวี่ (ต่อต้านอนุมูลอิสระ ลดสิว) สับปะรด วิตามินซี (ผลัดเซลล์ผิว ขาวกระจ่างใส) และกลูต้าน้ำนม (ผิวขาวเนียนนุ่ม) ฟอกให้ทั่วตัว ทิ้งไว้ 3-5 นาที แล้วล้างออก ใช้เป็นประจำ เช้า-เย็น” ผมพยายามเอาหลักวิชาการมาตรวจสอบว่ามันเป็นไปได้อย่างไร ถูสบู่แล้วผิวจะขาววอกอย่างที่โฆษณา แต่ยังไม่ทันไร ก็ดันไปพบโฆษณาสบู่อีกชนิดหนึ่ง“สบู่เซลลูไลท์ ลดไขมันส่วนเกิน ลดหน้าท้องเร่งด่วน ลดพุง ลดหุ่น ลดพุง เป็นผลิตภัณฑ์ที่ทำมาจากสมุนไพรธรรมชาติ ช่วยสลายไขมัน บริเวณใต้ผิวหนัง  ปัญหาผิวเปลือกส้ม และยังช่วยกระชับสัดส่วน มีวิตามินอีเพิ่มความกระชับของผิว ลดเซลลูไลท์ได้ดีเมื่อใช้เป็นประจำและต่อเนื่อง เห็นผลแน่อน” โฆษณายังอ้างว่า สบู่ของตนเองผลิตจากสาหร่ายในทะเลน้ำลึก ผสมน้ำแร่ และพริกไทย ประสิทธิภาพล้ำหน้าด้วยเนื้อสบู่นาโน  ซึ่งจะเข้าแทรกซึมเพื่อขจัดไขมันส่วนเกินใต้ชั้นผิวให้มีขนาดเล็กลง ทำให้ชั้นผิวภายในเรียบเสมอกัน สาหร่ายจากทะเลลึกมีส่วนช่วยในการจับไขมัน และพริกไทยจะออกฤทธิ์ช่วยเผาผลาญได้อย่างรวดเร็ว โดยไม่เกิดอาการแสบร้อนใดๆ สามารถแทรกซึมลงสู่ชั้นใต้ผิวหนังได้อย่างรวดเร็วขณะฟอก ตรงเข้าทำงานในการช่วย เผาผลาญและสลายไขมัน เซลล์ลูไลท์ ที่สะสมมานานให้สลายตัวได้อย่างรวดเร็ว กระตุ้นให้ไขมันมีการแตกตัวและกระจายตัวได้ดี โดยเฉพาะ หน้าท้อง จะเห็นผลได้ดีที่สุด ใช้ขณะอาบน้ำ ควรถูนวด วนๆ บริเวณที่ต้องการ ทิ้งไว้ 2 นาที แล้วจึงล้างออก (เอาล่ะซิ ทั้งสาหร่าย ทั้งพริกไทย และยังนาโนอีกเอากันเข้าไป แล้วยังบรรยายกลไกการทำงานแบบอ่านแล้วยังตะลึง) อันที่จริง เครื่องสำอางตามกฎหมาย ได้แก่ ผลิตภัณฑ์ที่ใช้สำหรับทา ถู นวด โรย พ่น หยอด ใส่ อบ ต่อส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกาย เพื่อความสะอาด ความสวยงาม ไม่สามารถอ้างว่า วินิจฉัย บำบัด บรรเทา รักษา หรือป้องกันโรค หรือความเจ็บป่วยได้ เพราะมันเป็นไปไม่ได้ กฎหมายยังกำหนดให้ผู้ผลิตเครื่องสำอาง ต้องมาแจ้งเพื่อขออนุญาต และเมื่อได้รับอนุญาตแล้ว ต้องแสดงเลขที่ใบรับแจ้งบนฉลากด้วย โดยเลขที่ใบรับแจ้ง จะประกอบด้วยตัวเลข 10 หลัก แต่ไอ้เจ้าสบู่ทั้งสองชนิดนี้ ตัวมันเองเป็นเครื่องสำอางแน่นอน แต่ดันแอบมาอวดอ้างสรรพคุณในลักษณะเป็นยา ผมพยายามเพ่งบนฉลากในรูปก็ไม่เห็นเลขที่ใบรับแจ้งบนฉลากแต่อย่างใด ซึ่งถ้าไม่ตรงตามที่กฎหมายกำหนด สบู่ทั้งสองชนิดนี้น่าจะผิดกฎหมายแน่นอน ผลิตภัณฑ์สุขภาพสมัยนี้ มันมีขายมากมายยังกับดอกเห็ด หากเราเชื่อมเครือข่ายผู้บริโภคได้ ก็จะเกิดเครือข่ายที่จะเป็นหูเป็นตา ช่วยเจ้าหน้าที่ในการเฝ้าระวังผลิตภัณฑ์ที่ไม่ถูกต้อง ดังเช่น เครือข่าย คุณครูและ อย.น้อย ที่มาแจ้งข้อมูลเรื่องสบู่ให้ผมทราบไงครับ

เครื่องเพิ่มความสูง แก้ปวดหลัง กระดูกทับเส้น ขาเรียว รักษาอาการหมอนรองกระดูกทับเส้น ซื้อวันนี้โปรโมชั่นฟรี สายรัด มูลค่า 1200 บาท ทั้งเซตยุคนี้ผู้คนหันมาออกกำลังกาย อุปกรณ์ออกกำลังกายประจำบ้านขายดีมากขึ้น วันหนึ่งผมได้รับเอกสารโฆษณาสินค้าชนิดนี้ส่งมาแนะนำถึงตัว ผู้จำหน่ายแนะนำว่ามันคืออุปกรณ์เพิ่มความสูง แถมยังบอกอีกว่าเป็นวิธีดีที่สุดสำหรับการเพิ่มความสูงให้ได้ภายใน 1 เดือน , 3 เดือน หรือ 6 เดือน โดยจะให้ผลสูงขึ้น ตั้งแต่ 2 เซนติเมตร ถึง 10 เซนติเมตร เครื่องนี้ใช้งานง่าย สามารถทำเองได้ที่บ้านเพียงวันละ 1 ครั้ง ครั้งละ 10-15 นาที เป็นการเพิ่มส่วนสูงโดยไม่ต้องเสี่ยงเจ็บตัว หรือเสี่ยงใช้ยาราคาแพง หรือศัลยกรรมต่อกระดูกขา หรือเข้าคลินิก และยังแนะนำแบบขยี้ใจผมอีกว่า ถึงแม้จะอายุมากแล้วจนกระดูกปิด ก็ยังคงสามารถเพิ่มความสูงได้ (ชักสับสนว่าเหตุที่มาแนะนำผมน่ะ เพราะอายุมากหรือตัวเตี้ย หรือทั้งสองอย่างกันแน่..(ฮา)นอกจากเรื่องการเพิ่มความสูงแล้ว ในเอกสารยังแจ้งว่าอุปกรณ์นี้มีประโยชน์อีกหลายอย่าง เช่น ใช้ รักษา บรรเทาอาการปวดหลัง หมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท โดยไม่ต้องผ่าตัด หรือดัดกระดูกที่โค้งงอให้เข้าที่ อ้างว่าปลอดภัย 100% เพราะเป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในโรงพยาบาล คลินิกเพิ่มความสูง และคลินิกจัดกระดูก นอกจากนี้ยังอ้างว่าจะทำให้ขาตรงเรียวเล็กขึ้น สวยขึ้น สูงขึ้น หายปวดหลัง หายปวดขา หายปวดคอ หรืออาการออฟฟิตซินโดรม โดยในเอกสารมีการแนะนำให้ผมตามเข้าไปดูวิดีโอที่เผยแพร่ในอินเตอร์เน็ต เมื่อผมเข้าไปดู ก็พบว่าเป็นวีดีโอที่มีดาราชายวัยรุ่นมาบอกว่าตนเองก็ใช้จนสูงเพิ่มขึ้นถึง 10 เซนติเมตร และในวิดีโอมีบุคลากรมาแนะนำว่ากระดูกของคนเรานั้นจะมีลักษณะเป็นข้อๆ เรียงต่อกันไปเป็นจำนวนกว่า 30 ข้อต่อ ถ้าหากข้อต่อแต่ละข้อยืดออกเพียง 0.1 เซนติเมตรแล้ว กระดูกอ่อนที่อยู่ระหว่างข้อต่อกลายเป็นกระดูกจริงๆ เราจะสูงขึ้นได้มากถึงกว่า 3 เซนติเมตร เครื่องเพิ่มความสูงนี้สามารถช่วยได้ เพราะการยืดกระดูกซึ่งเหมือนกับการกระโดดเหยียดตัวอยู่ตลอดเวลาระหว่างใช้งานนั่นเอง ผมอ่านเอกสารและดูวิดีโอก็น่าจะเคลิ้ม แต่สติที่ยังมีทำให้ผมเริ่มพิจารณารายละเอียดต่างๆ ดูจากรูปร่างของอุปกรณ์แล้ว ก็เหมือนเครื่องออกกำลังกายทั่วๆ ไป ซึ่งไม่น่าจะมีผลต่อการเพิ่มความสูงในทุกวัยได้อย่างที่กล่าวอ้าง แต่ถ้าหากอุปกรณ์ชนิดนี้มีการใช้ในโรงพยาบาล คลินิกเพิ่มความสูง หรือคลินิกจัดกระดูกจริง อุปกรณ์ชนิดนี้ยิ่งน่าจะเข้าข่ายเครื่องมือแพทย์ด้วยซ้ำ ซึ่งผมดูในเอกสารแล้วก็ไม่มีการแจ้งว่าเป็นเครื่องมือแพทย์แต่อย่างใด นอกจากนี้ถ้ามีการใช้ในสถานที่ที่กล่าวอ้างจริง สถานที่ดังกล่าวจะมีบุคลากรที่มีความรู้เป็นผู้แนะนำควบคุมดูแลการใช้ การมาเร่ขายตรง โดยบอกว่าสามารถใช้ได้เองที่บ้าน น่าจะเกิดความเสี่ยงต่อร่างกายได้ โดยเฉพาะกระดูกสันหลัง สินค้าในยุคนี้มันมีอะไรแปลกๆ มาจำหน่ายเยอะ อย่าเพิ่งรีบหลงเชื่อนะครับ ให้เอ๊ะ!ไว้ก่อน แล้วลองพิจารณาด้วยเหตุผล จะได้ไม่หลงเป็นเหยื่อเสียทั้งเงินและเสี่ยงเสียสุขภาพนะครับ ตอนนี้ผมได้แจ้งไปยังหน่วยงานที่รับผิดชอบให้ตรวจสอบแล้ว 

เชื่อว่าผู้อ่านวารสารฉลาดซื้อหลายท่านคงมีโอกาสไปเที่ยวต่างประเทศกับทัวร์ต่างๆ กันมาแล้ว นอกจากสถานที่น่าสนใจตามโปรแกรมทัวร์แล้ว ยังมีสถานที่อีกแห่งหนึ่งที่ทัวร์มักจะพาเราไปเยี่ยมชม(ทั้งๆ ที่เราไม่ได้ขอร้องขอ หรือบางครั้งก็อาจจะร้องขอ คือร้องขอให้ตัดออกจากโปรแกรมไปเลย) สถานที่ที่ผมกำลังพูดถึงคือ ร้านขายผลิตภัณฑ์สุขภาพนั่นเอง เมื่อเราได้หลงตามเข้าไปแล้ว หลังเผชิญพิธีกรรมอันแยบยลสุดท้ายลูกทัวร์หลายคนก็กลายเป็นลูกเท คือมือไม้อ่อนเทเงินออกจากกระเป๋าเพื่อซื้อผลิตภัณฑ์กันระนาว กว่าจะรู้ตัวสติกลับคืนร่าง ก็เมื่อกลับมาถึงบ้านแล้วพบว่าเงินในกระเป๋ามันพร่องแถมผลิตภัณฑ์ที่ซื้อมา ซึ่งก็งั้นๆ หาได้มีประสิทธิภาพยอดเยี่ยมสมดังคำโฆษณาไม่ ขอ ถือโอกาสนี้ “คืนสติให้คนทั้งชาติ” ไม่ให้เสียทรัพย์ช้ำทรวงโดยไม่จำเป็นดีกว่า1. เขาบอกว่า ร้านค้าสุดยอด : สถานที่แห่งนี้มักจะระบุในโปรแกรมทัวร์มาแล้ว โดยไกด์มักจะบอกว่าเป็นสถานที่บังคับของการท่องเที่ยวประเทศนั้นๆ และบางทีก็จะโน้มน้าวเพิ่มเติมให้ว่า สถานที่แห่งนี้รัฐบาลรับรองให้ด้วยนะ ไม่ใช่ร้านค้าแบกะดินกินพื้นที่ริมถนน ดังนั้นของที่มีจำหน่ายจะคุณภาพดีกว่าของริมถนน หรือในตลาด (คำว่าดีกว่าอาจหมายความว่าดีกว่าจริง แต่ไม่ได้หมายถึงมีคุณภาพสมดังคำโฆษณานะครับ)2. พนักงานฉอเลาะ พูดเพราะจับใจ : เมื่อเราโดนต้อนเข้าไปแบบต้อนหมู่แล้ว เราจะพบกับพนักงานขายใบหน้ายิ้มแย้ม ที่สำคัญคือส่วนใหญ่จะพูดภาษาไทยได้ มาทักทายกระจายรอยยิ้ม เชิญชวนให้เรารับฟังการแนะนำผลิตภัณฑ์ของเขา แถมบอกว่าไม่ซื้อไม่ว่าซะด้วย(ไม่ซื้อไม่ว่าน่ะทำจริง แต่จะมีพิธีกรรมอย่างอื่นให้เราระทวยดังต้องมนต์จนหลงซื้อในลำดับต่อไป)3. เทคนิคการขาย สลายสติ : ขั้นตอนนี้ จะเป็นพิธีกรรมสลายสติ สารพัดวิธีการที่พนักงานขายจะนำมาใช้กับเรา ตั้งแต่เอารูปหรืออุปกรณ์ทางการแพทย์มาอธิบายแบบงูๆ ปลาๆ จับแพะชนแกะ บางทีก็เอาเครื่องมือสมัยใหม่มาประกอบด้วย เช่น ใช้กล้องจุลทรรศน์ส่องข้อนิ้วดูเส้นเลือดฝอย แล้วโชว์ผ่านจอ ซักถามอาการและวินิจฉัยแบบทำนายว่า ถ้าเส้นเลือดเราเป็นแบบนี้จะมีความเสี่ยงโรคนั้นโรคนี้ขนาดไหน ซึ่งมักจะวินิจฉัยแบบหมูหมากาไก่ อย่างน้อยก็เฉียดกันบ้าง แถมบางครั้งพนักงานทำท่าห่วงใยจนแทบจะกรี๊ดตกอกตกใจแทนเราว่า แย่แล้ว สุขภาพเรากำลังจะแย่จงเร่งซื้อผลิตภัณฑ์เถิดจะเกิดผล เจอไม้นี้นักท่องเที่ยวบางคนก็เคลิ้มเชื่อไปเกือบทั้งตัวแล้ว 4. ไกด์เหลือทน เล่ห์กลผสมโรง : เคยไปบางทัวร์ที่ลูกทัวร์ล้วนมีสติ ไม่มีใครยอมควักสตางค์ซื้อผลิตภัณฑ์สุขภาพแม้พนักงานขายจะพูดจนปากเปียกปากแฉะแล้ว จนไกด์ถึงกับทนไม่ไหว กระโจนใส่ทันที อย่าคิดว่ามาช่วยเรียกสติเรานะ ส่วนใหญ่จะโน้มน้าวให้ซื้อด้วยซ้ำ(เพราะบางทีเขาจะได้เปอร์เซ็นต์หรือของกำนัลจากยอดขาย)5. อุปาทานหมู่ หรือจะสู้สติ : ลูกทัวร์ทั้งหลายพึงตั้งสติให้ดีนะครับ จากประสบการณ์ที่เคยเจอ กรณีที่ผู้ขายอ้างเครื่องหมายรับรองคุณภาพทั้งหลาย ส่วนใหญ่เป็นผลิตภัณฑ์เสริมอาหารทั้งนั้น หมายความว่า “มันไม่ใช่ยารักษาโรคภัยไข้เจ็บ” คิดง่ายๆ ถ้าได้ผลจริงพลเมืองในประเทศนี้คงไม่เจ็บไม่ป่วย โรงพยาบาลคงเอาเข้าไปใช้เป็นยาในโรงพยาบาลกันแล้ว ... ยังไงตั้งสติให้ดีนะครับ ถ้าไม่ชัวร์ท่องไว้ในใจ “ไม่ควรเสี่ยงซื้อ” ไปทัวร์อย่าเสียทีนะครับ